بانکداری پیوندی، بهترین روش تأمین مالی خرد
به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا به نقل از وزارت راه و شهرسازی، مجید روستا عضو هیأت مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران، در چهل و ششمین جلسه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار در تشریح مدل تامین منابع مالی برنامه‌های توان‌افزایی در محله‌های هدف بازآفرینی شهری با بیان اینکه تامین منابع مالی خرد ارزش خود را به عنوان ابزاری برای فقرزدایی در کشورهای در حال توسعه مطرح کرده است، گفت: این طرح به طور کلی ابزاری برای توسعه اقتصادی محسوب شده و سرویس‌های مالی را برای موسسات و اقشار کم در آمد تامین می‌کند.
وی افزود: ارتقای توانمندی‌های اقتصادی، ظرفیت‌سازی اجتماعی و نهادی، گسترش خدمات مالی خرد و بهبود معیشت برای زنان، جوانان و خانوارهای کم‌درآمد در محله‌های هدف بازآفرینی شهری از مهمترین اهداف این طرح به شمار می‌روند.
روستا در ادامه بر پا داشتن و پشتیبانی یک سیستم پایدار خدمات مالی برای اقتصاد مردمی را تعریف مشخصی از خدمات مالی خرد در کشورها دانست و افزود: تسهیلات برای پس انداز، اعتبار و تسهیلات (بانک پذیری) و بیمه‌های خرد و انتقال وجوه، از انواع خدمات مالی خرد به شمار می‌روند که معمولا افرادی که در باور بانک‌ها به دلیل عدم برخورداری از وثیقه و ضامن بانک پذیر نیستند به عنوان مشتریان آن محسوب می‌شوند.
وی با تأکید بر اینکه تامین خدمات مالی خرد، باید به عنوان یک فرآیند تقاضا محور اجرایی شود، گفت: خدمات مالی خرد ابزاری برای کمک به فقرزدایی، ارتقاء معیشت، بهبود اقتصاد ملی در جهت اعتلاء کرامت انسانی هستند که اقدامات و تجارب پراکنده NGO ها و سازمان‌های مختلف بین‌المللی، کشوری و خیرین، مدل گرامین بانک (محمدیونس) و گروه‌های همبسته آن، ده بانک‌های اجتماع محور، مدل FINCA در آمریکای لاتین، اتحادیه‌های اعتباری و تعاونی‌ها، اعتبارات خرد اعطایی به فرد و بانکداری پیوندی و گروه‌های خودیار (تاثیرگذاری برسیستم بانکی موجود) از انواع مدل‌های رایج آن در سطح جهان به شمار می‌روند.
این مقام مسئول در این راستا الگوی بانکداری پیوندی را به معنای پیوند مالی بین سازمان‌های مالی رسمی (بانک‌های تجاری و دولتی) و گروه‌های مالی محلی برای بهبود و گسترش دستیابی گروه‌های هدف به خدمات مالی خرد دانست و افزود: ارتقای توانمندی‌های اقتصادی، ظرفیت‌سازی اجتماعی و نهادی، گسترش خدمات مالی خرد و بهبود معیشت برای زنان، جوانان و خانوارهای کم‌درآمد در محله‌های هدف بازآفرینی شهری از مهمترین اهداف این طرح به شمار می‌روند.
عضو هیأت مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران شناسایی مناطق و محلات هدف بازآفرینی، بهره‌گیری از اطلاعات محلی، خود هدفمندسازی و تقاضا محوری را چهار گام اساسی در هدفمندسازی این طرح برشمرد و اضافه کرد: گروه‌های همبسته و خودیار دو نهاد محلی اصلی در این طرح به شمار می‌روند که به ترتیب مسئولیت ضمانت مشترک یا زنجیره‌ای (JLG) به جای وثیقه و ضامن، توزیع منابع دریافتی، قرارداد انفرادی اعضاء با بانک، همبستگی، نظارت داخلی و متقابل بین اعضا، القاء و تشویق پس‌انداز، صرفه جویی و پس‌انداز، ایجاد منابع مشترک داخلی، استفاده از منابع داخلی برای پرداخت اعتبارات خرد داخل گروه، احراز شرایط لازم برای واسطه‌گری مالی ، دریافت تسهیلات به صورت عمده از بانک، قرارداد بانک با گروه نه با تک تک افراد، اعطای تسهیلات به اعضاء (خرده فروشی تسهیلات)، استقلال در تصمیم‌گیری نسبت به شرایط معاملات مالی (تسهیلات و پس‌انداز) در داخل گروه و داشتن ظرفیت و مهارت لازم برای ثبت معاملات و ضبط آنها در دفاتر مالی را برعهده دارند.
روستا در ادامه سخنان خود ارزیابی گروه بر پایه سرمایه اجتماعی و تأیید کارایی آن به عنوان یک واسطه مالی توسط بانک را حیاتی‌ترین مرحله برای یک گروه خودیار اعلام کرد و گفت: ترکیب گروه از نقطه نظر درجه فقر و محرومیت اعضا، ترکیب جنسیتی، درجه استحکام نظارت متقابل بین اعضا، پس انداز و استحکام منابع داخلی گروه، استفاده فعال و بهینه از منابع داخلی، تشکیل مرتب جلسات گروهی و ثبت صورت جلسات و مرتب بودن دفاتر مالی از شاخص‌های اصلی برای ارزیابی عملکرد گروه‌های خودیار توسط بانک‌ها محسوب می‌شود.
وی همچنین در ادامه خاطرنشان کرد: اعتمادسازی در محل، آگاهی رسانی در محل، شناخت مشتریان بالقوه، شناخت نیازهای مختلف اعضای گروه ها برای ارتقاء معیشت (آموزشی، مالی و ...) و پیوند اعضای گروه‌ها به سازمان‌ها، بانک‌ها و نهادهای ارایه دهنده خدمات بهترین فرآیند برای تشکیل این گروه‌ها و توان‌افزایی آنها خواهد بود که باید برای اجرا مورد توجه قرار گیرد.
