ارایه راه حل برای تامین مالی پایدار
به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن، عباس آخوندی در مراسمی که به مناسبت روز مهندس -مصادف با سالروز تولد دانشمند ایرانی، خواجه نصیرالدین‌طوسی- برگزار شد، اعلام کرد: بخش مسکن و ساختمان در ایران هم اکنون با دو مسئله مزمن و حل نشده دست به گریبان است که تداوم بی توجهی یا چشم پوشی درباره آنها، دستیابی به رونق پایدار هم در این بخش و هم در کل اقتصاد را با مانع روبرو خواهد کرد.
آنچه عباس آخوندی تحت عنوان صورت مسئله روز جامعه مهندسی معرفی کرده، «نحوه تامین مالی پروژه های عمرانی و همینطور ساختمانی» و همچنین «چگونگی تامین نیاز مسکن گروه های فقیر و بدمسکن» است.
در حال حاضر در بخش مسکن و ساختمان، از یک سو، تنگنای شدید بودجه دولت و اعتبارات بانکی، امکان تزریق منابع مالی مناسب به پروژه های عمرانی بزرگ مقیاس را با مشکل و قحطی پول مواجه کرده است و از سوی دیگر، معادله «بد مسکن»ها در انتظار جواب کارشناسی معلق مانده است.
در این میان، یک تجربه تلخ در فاصله سالهای 88 تا 92 در این بخش به ثبت رسید که نتایج به جا مانده از آن هم در بازار مسکن و هم کل اقتصاد ایران، نشان داد: تکرار دوباره آن، به صلاح دولت و مردم نیست.
این تجربه در قالب اجرای طرح مسکن مهر و به صورت تخصیص خط اعتباری از طریق افزایش پایه پولی کشور، سبب شد حجم انبوهی واحد مسکونی بدون نیازسنجی بازار تقاضا و شناسایی مخاطبان واقعی، در کشور ساخته شود که نتیجه آن، در کل اقتصاد، باعث جهش نرخ تورم به سطح بالای40 درصد شد و در بخش مسکن نیز واجدین شرایط اصلی که همان دهک های یک و دو و خانوارهای حاشیه نشین و بد مسکن محسوب می شوند نیز عملاً از این واحدها محروم ماندند.
وزیر راه و شهرسازی از جامعه مهندسی خواسته است، مهندسان بخصوص مهندسان حوزه عمران و ساختمان، در دو گام، برای مسایل حل نشده بخش مسکن و ساختمان، راه حل ارایه کنند.
مهندسان باید در گام اول، به «درک کامل» درباره هر یک از دو مسئله حل نشده برسند. برای این منظور لازم است جامعه مهندسی، قبل از تمرکز بر طراحی راه حل، ابتدا نسبت به «امکان پذیر نبودن تامین مالی پروژه های ساختمانی و عمرانی از طریق بودجه دولت یا پول پرقدرت بانک مرکزی» و «شکست هر نوع مداخله وسیع دولت برای ساخت مسکن بخصوص در بیرون شهرها»، متقاعد شود و این دو مسیر ممنوعه را باور کند.
در گام دوم، تمرکز مهندسان بر «شناسایی ابزارها و نهادهای نوین مالی» و «طبقه بندی تجربه های موفق جهانی در زمینه تامین مسکن ارزان قیمت برای خانوارهای جامعه هدف» می تواند دو مسئله روز بخش مسکن و ساختمان را حل کند.
عباس آخوندی در این باره خطاب به مهندسان اعلام کرد: ما مهندسان عادت به حل مسائل داریم و رشته مهندسی اساسا رشته حل مساله است. همه ما در دروس هندسه و ریاضی با این بحث روبه رو بودیم که باید فرضیه‌ها و موضوع مساله را خوب درک کنیم و این گونه آموختیم که فهم فرضیه‌ها و موضوع مساله، نیمی از حل مساله است.
آخوندی در عین حال با اشاره غیرمستقیم نسبت به بی عملی ها گفت: مدتی است ما مهندسان کمتر مساله حل می‌کنیم و این عادت کردن به استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری بیشتر ما را به تحصیل‌داران بانک شبیه کرده است که یکسری کار تکراری می‌کنند به جای آنکه مساله‌ای را حل کنند و این عارضه‌ای است که ما مهندسان مدتی است به آن دچار شده‌ایم.
وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: شما مهندسان که می‌خواهید حل مساله کنید باید این فرض مهم و درست را مدنظر قرار دهید که نقش دولت در تزریق پول در جامعه کاهش می‌یابد. با این فرض، بسیار مهم است که شما اندیشه کنید چگونه می‌خواهید مساله توسعه ایران و اشتغال خود را حل کنید.
آخوندی با بیان اینکه، نقش دولت در آینده هر روز از جهت «تزریق پول» در جامعه کاهش می‌یابد و پمپاژ پول از سوی دولت در جامعه، اساسا امکان پذیر نیست، گفت: هنوز عده‌ای امید دارند تا دولت، یک روز دوباره پرپول شود تا کار گسترده عمرانی با بودجه دولتی آغاز شود، اما با توجه به شرایط کنونی اقتصاد و معادلاتی که در علم اقتصاد وجود دارد اساسا چنین دولتی امکان ظهور و بروز نخواهد داشت. بنابراین وقتی چنین دولتی وجود نداشته باشد آن زمان است که مهندسان به دنبال خلاقیت، کارآفرینی و راه‌حل‌هایی که کارآمدی و کارآیی را به شدت افزایش بدهد، می‌روند.
وزیر راه و شهرسازی برای اثبات گفته های خود، به واقعیت بودجه سال آینده کشور پرداخت و گفت: بودجه دولت در سال ۹۶، رقمی معادل ۳۲۰ هزار میلیارد تومان است و کل رقمی که در بودجه برای فعالیت‌های عمرانی پیش‌بینی شده، ۶۰ هزار میلیارد تومان است که معمولاً ۵۰ درصد آن نیز تخصیص داده نمی‌شود. با توجه به ظرفیت پروژه های عمرانی در بخش مسکن و ساختمان، کاملاً محرز است که نیاز مالی، به مراتب بیش از ارقام پیش بینی شده در بودجه است.
وزیر راه و شهرسازی درباره مسئله دوم نیز چنین گفت: آینده شهرنشینی در ایران که نهایتا برای همه مهندسان ایران می‌تواند ایجاد اشتغال ایجاد کند باید با فهم درستی از سوی همگان درک شود. در حال حاضر عمده شهرهای کشور با معضل بدمسکنی و کیفیت نازل زندگی دست به گریبان هستند. در کشور جمعیتی در حدود ۱۹ تا ۲۰ میلیون نفر در وضعیت بد مسکنی زندگی می‌کنند. یعنی اینکه این جمعیت گسترده یا در بافت‌های فرسوده و تخریب شده میانی شهرها و یا در بافت‌های حاشیه شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند. به عنوان نمونه در حاشیه شهر تهران بیش از ۵ میلیون نفر زندگی می‌کنند. در مشهد ۴۰ درصد جمیعت حاشیه‌نشین، در بندرعباس بیش از ۵۰ درصد از جمیعت شهرنشین، حاشیه نشین هستند و در بسیاری از شهرها حاشیه‌نشینی‌های بسیار گسترده ای داریم. در این شرایط، آیا حل مسائل ۱۹ میلیون نفر بدمسکن -کسانی که در خانه های با شرایط زیر استاندارد و در سکونت گاه های غیررسمی و حاشیه شهرها زندگی می کنند- در ایران، با ساخت مسکن مهر به شکل انبوه، است!
آخوندی درباره اثر معکوس اجرای طرح مسکن مهر بر جامعه «بدمسکن»ها گفت: واقعیت این است که از این ۱۹ میلیون نفر بدمسکن حتی ۵ درصد آنها نیز به مسکن مهر منتقل نشده‌اند. آنهایی که در بافت فرسوده بوده‌اند همچنان در بافت فرسوده و افرادی که ساکن بافت‌های حاشیه‌ای شهرها بوده اند، همچنان در همان بافت زندگی می‌کنند. فارغ از این موضوع، آمار مربوط به خانه های خالی از سکنه نشان می دهد بیش از یک میلیون و 600 هزار واحد مسکونی در سراسر شکور، بدون استفاده رها شده و کسی در آنها سکونت ندارد. در این وضعیت، آیا ساختمان هایی که به دست مهندسان احداث می شود باید خالی و بدون استفاده بماند؟ این وضعیت مشخص می کند، پروژه های عمرانی و ساختمانی، باید با برنامهریزی جامع و نیازسنجی کافی، به اجرا در بیاید تا محصول نهایی، بازارپذیر شود. ما باید برویم مساله افراد بدمسکن را حل کنیم. یعنی مهندسی موفق است که بتواند مساله واقعی را حل کند و مساله واقعی نیز حل مساله ۱۹ میلیون بدمسکن است.
وزیر راه و شهرسازی در پایان سخنرانی خود تاکید کرد: علامتی که تاکنون به مهندسان داده شده علامت خوبی نبوده و این بوده که همه منتظر باشید که دولت قرار است پروژه‌های بزرگی تعریف کند. من به شما عرض می‌کنم که بروید و ببینید که در بازار تقاضا چیست؟ تقاضای واقعی بازار را خوب بشناسید. اگر شما تقاضای واقعی بازار را خوب بشناسید آن زمان است که می‌توانید هم مساله خود، هم مساله ایران و هم مساله آبادانی کشور را به درستی حل کنید.
