سه نقش مثبت افزایش سرمایه

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن، یکی از عوامل اصلی ناکارآمدی بانک‌های کشور در تامین مالی و مقابله با مخاطرات بانکی، پایین بودن شاخص‌های نسبت سرمایه در این بانک‌هاست که با نرخ‌های متعارف بین‌ المللی، فاصله قابل‌ توجهی دارد. سال گذشته به دنبال تصویب یک تبصره در بودجه کشور، سرانجام در انتهای سال 1395، ، سرمایه بانک مسکن از محل سهم دولت، 5 هزار میلیارد تومان افزایش می یابد. مختار طبری، کارشناس پولی و بانکی در گفت و گو با پایگاه خبری مسکن، تاکید می کند: نقش افزایش سرمایه بانک ها؛ مانند تزریق خون تازه به پیکره بانک ها است، اما نکته مهم این است که بانک ها بتوانند از منابع با کیفیت برای افزایش دارایی استفاده کنند. وی در تعریف این شاخص توضیح داد که کفایت سرمایه معادل نسبت سرمایه به دارایی های موزون شده بر اساس ریسک است و در مقررات بال یک و دو، در خصوص حد لازم آن توضیح داده است. دانش آموخته دانشگاه کلگری کانادا معتقد است: افزایش کفایت سرمایه بانک های ایرانی، باعث می شود که بانک های بین المللی نیز از ارتباط با بانک های داخلی استقبال کنند و قدرت بانک های داخلی را برای مذاکره و همکاری فرامرزی افزایش می دهد. از سوی دیگر، در خصوص بانک مسکن، افزایش سرمایه می تواند قدرت تسهیلات دهی را بهبود دهد و نسبت کفایت سرمایه نیز به حد مقدار مدنظر در مقررات بال 2، برساند.

بر اساس پژوهش های صورت گرفته در این زمینه، تامین منابع مالی بانک‌ها از سه روش «تزریق نقدینگی مستقیم به شبکه بانکی»، «جذب خطوط اعتباری و ری فاینانس از سایر بانک‌ها» و «افزایش سرمایه نقدی بانک‌ها» قابل دستیابی است. از بین این سه روش، گزینه نخست یعنی تزریق مستقیم چندان عملی به نظر نمی‌رسد زیرا بانک مرکزی به دلیل ملاحظات خود در زمینه جلوگیری از رشد پایه پولی و تورم، اعطای خطوط اعتباری و اضافه برداشت بانک‌ها را به‌ شدت کنترل می‌کند. روش دوم یعنی جذب خطوط اعتباری از سایر بانک‌ها خصوصا بانک‌های خارجی و منابع سپرده‌ای مردمی نیز، به نوبه خود مستلزم «بهبود شاخص کفایت سرمایه» جهت جلب اعتماد سپرده گذاران و افزایش توان ایفای تعهدات بانک در قبال آنها است که با شرایط فعلی نسبت‌های کفایت سرمایه بانک‌های کشور سازگار نیست. بنابراین، روش سوم یعنی «افزایش سرمایه نقدی بانک‌ها» باقی می‌ماند که اثرات مضاعفی را هم برقدرت تسهیلات دهی بانک‌ها ایجاد می‌کند؛ زیرا در عین اینکه منابع را به بانک‌ها تزریق می‌کند، موجب اصلاح ساختار مالی آنها نیز می‌شود.

همچنین بانک‌ها می‌توانند از راه‌های مختلفی مانند سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه، آورده نقدی و مطالبات و صرف سهام افزایش سرمایه دهند. هنگامی که سود انباشته بانک به مقدار قابل‌ توجهی رسید، ممکن است بانک تصمیم بر افزایش سرمایه از محل سود انباشته گرفته و پس از افزایش سرمایه سود سهم جایزه را به سهامداران خود پرداخت می‌کند. در صورتی که بانک سود انباشته کافی نداشته باشد یا تصمیم به استفاده از سود انباشته برای افزایش سرمایه نداشته باشد، می‌تواند از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران یا یک منبع خارجی به افزایش سرمایه بپردازد. در عرصه بین الملل، مقررات کفایت سرمایه از قدمتی طولانی در حوزه مقررات گذاری نظام بانکی برخوردار است و مدت زیادی از پیاده سازی توافق نامه سرمایه بال یک در کشورهای مختلف می گذرد، توافق نامه ای که منجر به پر رنگ شدن نقش کفایت سرمایه و نسبت سرمایه قانونی، به عنوان متغیری کلیدی در سلامت بانک ها شد. مقبولیت مقررات معطوف به کفایت سرمایه به دلیل ضرورت آن در سلامت مالی در حدی است که در سال های گذشته حتی گام هایی جهت گذر از بال دو به بال سه نیز برداشته شده است.