بررسی وضعیت اقتصاد ایران در دو برهه زمانی

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن، رئیس کل بانک مرکزی، در نشست خبری خود در بانک مرکزی دو دسته‌ بندی در خصوص نگاه سیاست‌گذار در بخش سرمایه‌گذاری ارائه کرد. به گفته سیف، تمرکز اصلی سیاست‌های بانک مرکزی بر پیش‌ بینی‌ پذیرکردن اقتصاد برای سرمایه‌گذاران بوده تا سرمایه‌گذاران بتوانند از طریق ارزیابی مناسبی از ریسک‌ها، تصمیم‌گیری بلند مدتی داشته باشند. از سوی دیگر عدم اطمینان منجر به افق کوتاه‌ مدت سرمایه‌گذاری می‌شود که نتیجه آن رفتارهای سفته‌ بازی و دلالی است که اشتغال و تولید را با تهدید روبه‌رو می‌کند.
سیف در ادامه به دو برهه زمانی از اقتصاد ایران اشاره کرد. وی ابتدا وضعیت اقتصادی ایران را در زمان شروع به کار دولت یازدهم تشریح کرد. دولت فعلی در شرایطی تصدی امور را به دست گرفت که بازار ارز با التهابات و نوسانات بسیاری روبه‌رو بود و این امر منجر به تغییر روزانه قیمت‌ها و نیز بی‌ثباتی در نرخ دلار در اوایل سال ۱۳۹۲ و اواخر ۱۳۹۱ شد. همچنین رشد اقتصادی در سال 1391 بر مبنای سال پایه 1390 معادل منفی 7/7 درصد رسیده بود. از سوی دیگر ذخایر استراتژیک و مواد غذایی نیز در کمترین میزان قرار داشته است. به گفته سیف برهه زمانی دوم، پس از شروع به کار دولت یازدهم بود که اقتصاد ایران با شوک‌های شدیدی روبه‌رو بوده است و توانست اثر این شوک‌ها در اقتصاد را به حداقل برساند. وی از تحریم و شوک درآمد نفتی به‌ عنوان دو اثر منفی در اقتصاد ایران نام برد و تاکید کرد: در زمان بروز شوک منفی درآمدی، درآمد نفتی اکثر کشورها ریزش قابل توجهی داشت و اقتصاد ایران به کمتر از نصف رسید. این شوک دو واکنش در کشورها داشت. برخی از کشورها با افت درآمدهای نفتی، با مصرف شدید ذخایر ارزی روبه‌رو شدند و برخی دیگر از کشورها نیز با افت شدید ارزش پول روبه‌رو شدند. سیف، از عربستان به‌ عنوان کشوری که با کاهش ذخایر روبه‌رو شد، نام برد و روسیه را به‌ عنوان کشوری معرفی کرد که به‌‌ رغم یک اقتصاد قوی، با کاهش ارزش پول (افت ارزش روبل) روبه‌رو شد.
سیف با تاکید بر این موضوع که با وجود شرایط تحریم‌ها که در اقتصاد وجود داشت، اما افت درآمدهای نفتی به‌ خوبی مدیریت شد و اقتصاد کشور چه از لحاظ افت ذخایر ارزی و از لحاظ کاهش ارزش پولی، با مشکلی روبه‌رو نشد. سیف در ادامه صحبت‌های خود به عملکرد، توضیحاتی در خصوص مسائل تخصصی بانکی که در جریان انتخابات بیان شده، ارائه کرد. او به رد ادعای ورشکستگی بانک‌ها، تاکید کرد که مشکلات کنونی بانک‌های کشور، حاصل 4 دهه تکالیف تحمیلی است که بانک‌ها را از مسیر تفکر اقتصادی خارج کرده است.
رئیس کل بانک مرکزی معتقد است با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته مشکلات نسبت به دو سال قبل کمتر شده است. او در این زمینه به سه دسته اقدام اشاره کرد. اقدام‌هایی که صورت گرفته، اقدام‌های در حال انجام و اقدام‌هایی که در دستور کار قرار دارند. یکی از کارهای صورت گرفته، صندوق ضمانت سپرده‌ها است که به گفته سیف از دو سال پیش کار خود را آغاز کرده و در حال حاضر از منابع مناسبی برای ایفای تعهدات نظام بانکی برخوردار است. همچنین افزایش سرمایه بانک‌ها و شفاف‌ سازی در صورت‌های مالی، دیگر اقداماتی است که در دستور کار قرار گرفته است. وی بر لزوم رعایت حداقل نسبت کفایت سرمایه در سند بال دو که رقم 12 درصد است، تاکید کرد. همچنین تعیین حداقل‌های افشا در صورت‌ های مالی و طراحی نظام نظارت بر بانک‌ها، دو مکانیزمی است که در دستور کار قرار خواهد گرفت. به گفته وی، نظام نوین نظارت بر بانک‌ها طراحی شده و در حال پیاده‌ سازی است و اواخر اردیبهشت عملیاتی می‌شود. در این نظام نوین نظارت، بانک‌ها بر اساس ریسک رتبه‌ بندی می‌شوند که این منجر به اثربخشی نظارت بانک مرکزی می‌شود.
سیف در خصوص «تعیین حداقل‌های افشا در صورت‌های مالی» توضیح داد: با این اقدام بانک‌ها موظف به معرفی خود به افرادی هستند که با آنها ارتباط دارند؛ بنابراین بانک‌ها باید برای برقراری ارتباط با دنیا وضعیت خود را تثبیت کنند و مخاطرات را در فعالیت‌هایشان به حداقل برسانند.
بخش دوم صحبت‌های سیف، بیشتر معطوف به پاسخ دادن به سوال خبرنگاران بود که تحت‌ تاثیر فضای انتخاباتی قرار داشت. در این سوالات دو گروه سوال از رئیس کل بانک مرکزی پرسیده شد، گروه اول سوالاتی که پیش‌تر، از سوی کاندیداهای رقیب دولت مطرح شده بود و گروه دوم، سوالاتی بود که در خصوص عیارسنجی ادعاها و وعده‌های مطرح شده نامزدها در جریان انتخابات ریاست‌ جمهوری بود.
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که در خصوص انتقادهای اخیر یکی از نامزدها در خصوص استفاده 4 درصد مردم از تسهیلات بانکی و وجود زد و بند در فعالیت‌ های بانکی توضیح داد: به شخصه قدرشناس فعالیت‌های کارکنان زحمتکش و شریف شبکه بانکی هستم و معتقدم آنها اهل زد و بند نیستند و نگاهی که به کارکنان محترم شهرداری دارم نیز همین نگاه است. وی در ادامه با بیان اینکه شهرداری تهران یکی از بزرگ‌ ترین بدهکاران بانکی است و بدهی حدود 5 تا 6 هزار میلیارد تومان به بانک‌ها دارد، گفت: کلیه پروژه‌هایی شهرداری مانند مترو، بزرگراه صدر یا امثال از منابعی بوده که از طریق بانک‌ها تامین شده و باید به مردم اعلام شود و اگر نظام بانکی مشارکت نمی‌کرد، این پروژه‌ها در زمان مقرر خاتمه نمی‌یافت.
وی درباره برخی وعده‌های مطرح شده در مناظره های انتخاباتی از جمله افزایش یارانه‌ها، تولید مسکن و ایجاد اشتغال خاطر نشان کرد: هر گونه اقدامی در اقتصاد هزینه‌ای دارد و باید اول آن هزینه را برآورد و بعد هزینه کنیم. سیف از تبدیل ۳ میلیارد دلار از منابع ارزی بانک مرکزی به ریال و ۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان برای اتمام پروژه‌ها در دولت قبل اشاره کرد و گفت: ۴۵ هزار میلیارد تومان خط اعتباری بدون منبع از بانک‌ مرکزی برای مسکن مهر گرفتند که به معنای چاپ اسکناس و دست کردن در جیب ۸۰ میلیون نفر است.
رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: بنابر اعلام عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی ۱۱۷ هزار واحد مسکن مهر متقاضی ندارد ولی بانک مرکزی خود را ناگزیر از اجرای این موضوع می‌دانست و تلاش کردیم تا به پایان رساندن این موضوع منابع هزینه شده را از محل اقساط دریافت کنیم که نقش مهمی در بازگردادن ثبات و کاهش نقدینگی دارد.