تغییر رویکر تامین مالی مسکن از گذشته تا امروز/منظومه جدید تامین مالی کدامند؟

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن، موضوع تامین مالی از دو بُعد «روش‌ های تامین مالی در گذشته» و «وضعیت فعلی و آینده» قابل بررسی است. پیشینه تاسیس بانک مسکن به سال 1317 برمی‌گردد که با عنوان بانک رهنی تاسیس شد. درآن زمان بانک ساختمان، شرکت سرمایه گذاری ساختمانی بانک‌های ایرانی، موسسه پس انداز و تسهیلات مسکن فارس و تعاونی مسکن به عنوان شرکت‌های تابعه بانک رهنی تامین مالی بخش مسکن را بر عهده داشتند.

اما هر یک از این نهادهای تامین مالی به نوعی در تامین اعتبارات بخش مسکن نقش داشتند؛ «بانک ساختمان» از طریق ایجاد شهرک‌های جدید، تشویق سرمایه گذاری خصوصی، اجرای طرح‌ های عمرانی شهری و روستایی و توسعه صنایع وابسته به امور ساختمانی، «تعاونی مسکن» از طریق کمک به خانه‌ سازی و رفع مشکل افراد کم درآمد جامعه، تمرکز امکانات افراد و جلب پس اندازهای خصوصی، تهیه زمین، ساخت واحدهای مسکونی و واگذاری آنها به اعضاء، تعمیر و نگهداری واحدهای مسکونی و همچنین ایجاد و نگهداری تأسیسات شهری و خدمات عمومی، «موسسه پس انداز و تسهیلات مسکن فارس» از طریق اهرم کردن سرمایه جهت تجهیز منابع، اخذ تسهیلات از بانک مرکزی، سپرده قانونی 2 درصد و اعطاء تسهیلات در منطقه جغرافیایی مشخص و «شرکت سرمایه گذاری ساختمانی بانک‌های ایران» نیز از روش‌های کمک به تأسیس واحدهای ساختمانی، پیش خرید واحدهای ساختمانی، فروش اقساطی واحدهای مسکونی، مشارکت در ایجاد شرکت‌های جدید تولید کننده مصالح ساختمانی و خرید سهام شرکت‌های ساختمانی در گذشته به تامین مالی بخش مسکن و ساختمان می‌پرداختند.

در عین حال تاریخچه «ابزارهای» مالی توسط بانک رهنی و شرکت‌های وابسته به تسهیلات کوتاه مدت و بلند مدت از بانک مرکزی، تسهیلات و کمک‌های خارجی، سپرده بلند مدت در بانک رهنی توسط سازمان برنامه، تسهیلات بلند مدت با ضمانت بانک رهنی به مؤسسات پس انداز تسهیلات منطقه‌ای، سپرده‌گذاری مؤسسات در بانک رهنی، راه اندازی انواع صندوق های پس انداز مسکن، انتشار اوراق قرضه مسکن در قبال تسهیلات مسکن، تقلیل نرخ سپرده قانونی از حداقل تعیین شده بابت موجودی حساب های پس انداز مسکن، سپرده گذاری بانک‌ها از محل سپرده قانونی در بانک رهنی، سپرده گذاری شرکت های بیمه از محل قسمتی از ذخائر در بانک رهنی، اعتبار دولتی جهت پرداخت به صاحبان حساب های پس انداز مسکن در بودجه کشور، اعتبار دولتی جهت پرداخت کمک به سازندگان خانه‌های ارزان قیمت، تخصیص مبالغی جهت تعدیل بهره تسهیلات مسکن اعطایی به افراد کم درآمد و دریافت تسهیلات یا اعتبار از مؤسسات بین المللی برمی‌گردد.

منظومه جدید تامین مالی مسکن

اما بانک مسکن منظومه جدیدی از تامین مالی را با نهادسازی نوین در دولت یازدهم در دستور کار خود قرارداد و با ایجاد شرکت لیزینگ، شرکت تامین سرمایه تخصصی مسکن، شرکت سهامی پروژه ساختمانی، شرکت‌های مدیریت دارایی‌ها، صندوق‌های زمین و ساختمان و موسسه تضمین تسهیلات رهنی نهادهای جدید تامین مالی را پایه گذاری کرد.

«شرکت لیزینگ مسکن» از طریق تأمین مالی مشتری از طریق تهیه کالا (منقول و غیرمنقول) و واگذاری آن به مشتری در قالب قراردادهای اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی، «شرکت تامین سرمایه تخصصی مسکن» از طریق نهاد مالی بازار سرمایه جهت تجهیز منابع غیر سپرده ای، خدمات پذیره نویسی و تعهد پذیره نویسی اوراق بهادار و خدمات مشاوره مالی، «موسسات پس انداز و تسهیلات منطقه‌ای» کمک به تأمین مالی بخش مسکن در مناطق جغرافیایی مشخص از طریق جذب پس اندازهای خرد و اعطای تسهیلات مسکن در آن مناطق، «موسسه تضمین تسهیلات رهنی» با تضمین بازپرداخت تسهیلات رهنی و تضمین اصل و سود اوراق رهنی مسکن، «صندوق‌های زمین و ساختمان» از طریق جمع آوری وجوه از سرمایه گذاران داخلی و خارجی جهت انجام پروژه ساختمانی مشخص، «شرکت سهامی پروژه ساختمانی» از طریق جمع آوری وجوه از طریق انتشار سهام برای اجرای پروژه‌های ساختمانی در قالب شرکت سهامی عام با مدت محدود و «شرکت مدیریت دارایی‌ها» برای ارائه خدمات تأمین مالی طرح‌ها منظومه جدیدی از تامین مالی بخش مسکن را تشکیل می‌دهند.