فرصت سازی از تهدید خانه های خالی
با نگاهی به روند علمی و اقتصادی بازار مسکن در کشورهای پیشرفته، می‌توان منحنی سینوسی رونق و رکود را نیز در تمامی آن کشورها مشاهده کرد.
اما مساله‌ای که باعث نگرانی فعالان این بخش شده، مربوط به طولانی‌شدن طول دوره رکود می‌باشد که عواقب اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن، جامعه فعال و جوان ایران را در بهترین دوران کاری زندگی‌شان با چالش‌های عمیق مواجه کرده است. از نظر نگارنده طولانی شدن دوره رکود را باید از منظر و دیدگاه فرهنگی و اجتماعی واکاوی و مورد نقد قرار دهیم تا بتوانیم راه حل‌های ساده و کارآمد جهت اتمام سریع این رکود عمیق ارائه کنیم. در تمام کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت شامل چین، مالزی، سنگاپور، کانادا، استرالیا و ترکیه فرهنگ عمومی و حاکمیتی در جهت جذب حداکثری و پذیرش افکار، فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های مختلف و با حفظ چارچوب‌های منطقی فرهنگ بومی مهندسی می‌شود. حاکمیت و دستگاه‌های مربوطه در تمامی این کشورها به اهمیت و زیر ساخت بودن بعد فرهنگی جامعه از جهت پذیرش و جذب حداکثری منابع انسانی و مالی در پیشرفت و رفاه جامعه، ایمان و آگاهی کامل دارند. در کشورهایی مانند استرالیا و کانادا با تکیه بر این باور عمومی و حاکمیتی، منابع مالی و انسانی زیادی بدون هزینه‌کرد دولت‌ها نصیب کشورشان می‌شود. حضور تعداد زیاد ایرانی مهاجر و خارج شده از کشورمان در کشورهای نامبرده، گواهی است در عدم مدیریت بخش فرهنگی در جذب حداکثری و دفع حداقلی به این معنی که جامعه ایران نه تنها جذب منابع مالی و انسانی نداشته، بلکه در مسیری معکوس، خروج شهروندان نخبه به دیگر کشورها را فراهم کرده است.
با نگاهی به بخش مسکن کشورهای منطقه مانند ترکیه و امارات متحده عربی می‌توان سیاست بازاریابی قوی و متمرکزی با تکیه بر پذیرش فرهنگ و افکار مختلف مشاهده کرد. ترکیه جهت بالا بردن رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی از صنعت ساخت، در طول سالیان گذشته با سرمایه‌گذاری در مناطق ساحلی مانند استانبول، آنتالیا و. . . سرمایه زیادی از شهروندان ایرانی و اعراب منطقه و حتی اروپا جذب این مناطق کرده است. امارات متحده عربی با محوریت و هدف‌گذاری بر قطب مالی و ترانزیتی کالا در منطقه، به جذب تاجران و کارآفرینان ایرانی و بین‌المللی پرداخته و آنها را به سرمایه‌گذاری در کشورشان و خرید املاک و مستغلات ترغیب کرده است. این موارد در حالی است که کشور ایران با قابلیت‌های به مراتب بالاتر و با خصوصیت شبه قاره‌ای تا به حال نتوانسته قطب مالی، ترانزیتی و گردشگری منطقه شود و سهم مسلم خود در این موارد را به کشورهایی مانند ترکیه و امارات واگذار کرده است. با ذکر موارد یاد شده می‌توان نتیجه گرفت نیاز جامعه امروز ایرانی برای حصول رفاه و رشد اقتصادی حفظ داشته‌های فرهنگی و پذیرش و احترام به فرهنگ و افکار دیگر کشورها است. همان طور که در کشورهایی مانند کانادا و استرالیا و. . . ایرانیان مقیم در آنجا، باورهای دینی و فرهنگ ملی و امورات زندگی، حق و آزادی انتخاب برایشان فراهم شده است، ما نیز با کمک این باور و شئون انسانی به عنوان زیر ساخت فرهنگی تمام امور مملکتی می‌توانیم منابع انسانی و مالی دیگر کشورهای منطقه و جهان را جذب و روند جاری را معکوس کنیم تا به این ترتیب اقتصاد مقاومتی مد نظر حاکمیت با شتابی مضاعف محقق شود.
نگارنده اگر چه در نوشته‌های پیشین نگرانی خود از عدم اجرای دقیق طرح جامع شهری و بارگذاری جمعیتی اضافه بر طرح مصوب را بیان کرده بود اما می‌توان از تهدیدها نیز فرصت‌هایی به وجود آورد. طبق گزارش وزارت راه و شهرسازی و مرکز آمار، میلیاردها دلار از منابع مالی در طول ساخت و ساز طی سال‌های 90 تا 92 در ساختمان‌های لوکس حبس شده است. وجود نزدیک به نیم میلیون خانه خالی در تهران و 6/ 2 میلیون واحد خالی از سکنه در کل کشور شاهدی بر این مدعا است. با توجه به عدم توانایی جمعیت جوان ایران در خرید ساختمان‌های لوکس و عدم تامین مالی خریداران داخلی برای فروش این آپارتمان‌ها، می‌توان با هدف‌گذاری موارد اشاره شده و تدوین قوانینی در مورد واگذاری عرصه و اعیان در مراجع قانونگذاری به شهروندان دیگر کشورها، هم به بازگرداندن منابع مالی حبس شده در پروژه‌های لوکس امیدوار شد و هم به جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای اشتغال زایی و اقتصاد مقاومتی نائل شد. نباید فراموش کرد که کشورهای پیشرفته نیز به تنهایی و بدون اتکا به منابع مالی و انسانی خارجی نمی‌توانند بیشتر از چند سال به عنوان کشور پیشرفته باقی بمانند. کشور ما نیز در روند تعامل و جهانی شدن باید نقش تاریخی وسازنده خود را به درستی ایفا کند تا رفاه و آرامش شهروندان تضمین شود.
امیرحسین مفید
عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان
