نشانه های بهبود تولید در کارگاه های بزرگ صنعتی

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن، بانک مرکزی گزارش شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی در سال 1395 را منتشر کرد. شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی حدود 70 درصد از ارزش افزوده بخش صنعت را در اختیار دارد؛ بنابراین تغییرات در این شاخص نیز می‌تواند به‌ نوعی تعیین‌ کننده رقم رشد اقتصادی در بخش صنعت باشد. به‌ نوعی نیز تغییرات این رقم با رشد بخش صنعت نیز هماهنگ است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی در سال 1395 نسبت به سال قبل معادل 9/ 7 درصد رشد کرده است. رشد کارگاه‌های صنعتی در سال 1393 نیز رشد بالای 8/ 6 درصد را ثبت کرده بود و به یکی از نشانه‌های خروج از رکود بخش صنعت تبدیل شد. اما در سال 1394، تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی با افت 9/ 2 درصد روبه‌رو شد. در سال 1394 با کاهش قابل‌ توجه بهای نفت و محصولات شیمیایی صنایع تولیدی کشور نیز با افت عرضه مواجه شدند، اما در سال 1395 با افزایش عرضه محصولات شیمیایی و افزایش نسبی بهای برخی مواد معدنی، فرصت برای بهبود تولید ایجاد شد و در نهایت میزان شاخص کل کارگاه‌های بزرگ صنعتی به میزان 9/ 7 درصد رشد کرد. این موضوع باعث شد رشد ارزش افزوده گروه صنعت نیز در سال 1395 معادل 9/ 6 درصد باشد. مطابق این بررسی‌ها رشد بخش صنعت در نیمه دوم سال نسبت به نیمه نخست سال بیشتر بوده است و این موضوع می‌تواند نشان دهد احتمالا در نیمه نخست سال‌ جاری نیز این رشد تداوم خواهد داشت.

بر اساس آمارهای بانک مرکزی در میان 24 گروه عمده، شاخص 16 گروه که در مجموع وزنی معادل 84 درصد کل را در اختیار دارد، در سال 1395 نسبت به سال 1394 رشد مثبت را پشت‌ سر گذاشته است. این در حالی است که در سال 1394 تنها 10 گروه از 24 گروه رشد مثبت را ثبت کرده بود. بانک مرکزی روند تغییرات در هفت گروه اصلی که بیشترین سهم در شاخص را دارد، منتشر کرده است. مهم‌ترین گروه در شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی، صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی است. این گروه بیش از یک چهارم (2/ 26 درصد) از وزن کل شاخص را در اختیار دارد؛ بنابراین تغییرات این گروه اثر قابل‌ توجهی در تغییرات شاخص کل دارد. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی در سه سال اخیر همواره روند مثبت را حفظ کردند، بر اساس آمارهای بانک مرکزی رشد محصولات شیمیایی در سال 1393 معادل 7/ 2 درصد بوده است و حتی در سال 1394 که اکثر کارگاه‌های بزرگ با افت تولید روبه‌رو شدند، رشد صنایع شیمیایی معادل 6/ 7 درصد گزارش شد. این گروه در سال 1395 نیز به روند صعودی خود ادامه داد تا به رشد 5/ 9 درصدی دست یابد؛ بنابراین تغییرات این گروه با توجه به وزن بالای این گروه اثر قابل‌ توجهی در رشد شاخص کل داشته است. یکی دیگر از گروه‌هایی که وزن بالایی در شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی دارد، صنایع تولید فلزات اساسی است. این گروه از نظر اثرگذاری بعد از محصولات شیمیایی در رتبه دوم قرار دارد. بر اساس آمارهای بانک مرکزی میزان تولید فلزات اساسی در سال 1393 رشدی معادل 6/ 4 درصد را پشت‌ سر گذاشته است، اما در سال 1394 میزان تولید این گروه به منفی 5/ 5 درصد کاهش یافته است. در سال1395 تولید فلزات اساسی نیز رشدی معادل 6/ 2 درصد پیدا کرده است. البته این افزایش به نحوی نبوده است که اثر فوق‌ العاده روی شاخص کل بگذارد. برداشته شدن تحریم‌های بین‌ المللی؛ صادرات فلزات را در سال 1395 افزایش داده است.

آنالیز گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد مهم‌ترین نقش در افزایش شاخص تولید کارگاه‌های صنعتی را «صنایع تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر» ایفا کرده است. این گروه با داشتن وزن 3/ 16 درصد در رده سوم کارگاه‌های بزرگ صنعتی قرار دارد. بررسی آمارهای بانک مرکزی حاکی از آن است که رشد شاخص تولید در بخش وسیله نقلیه موتوری 8/ 37 درصد بوده است. به بیان دیگر در بین 24گروه صنعتی، بیشترین افزایش تولید در گروه خودرو گزارش شده است. آمار تولید خودروهای شخصی نیز نشان می‌دهد مجموع تولید انواع خودرو در سال 95 با 38 درصد افزایش نسبت به سال 94 به بیش از یک میلیون و 350 هزار دستگاه رسیده است. البته به نظر نمی‌رسد که این روند افزایشی در تولید بتواند در سال‌جاری نیز تکرار شود و در نتیجه باید از ظرفیت‌های خالی سایر بخش‌ها برای تحرک بخشیدن به بخش صنعت استفاده کرد. رشد بالای تولید صنایع خودرو در سال1395 به نحوی است که در سال 1394 رشد تولید این گروه منفی 9/ 14 درصد بوده است.