تکلیف ۴ وزارتخانه برای مقابله با جنگل خواری

مطابق مصوبه دولت، بازار رسمی ویلا سازی از دو مسیر «زمین‌های ملی و دولتی مستعد شهرک‌ سازی» و «افزایش تراکم ساختمانی در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان»، جایگزین ساخت‌ و‌ سازهای غیرمجاز - تغییرکاربری اراضی سبز - می‌شود. این تصمیم دو سال بعد از یک مطالعه در شورای‌ عالی شهرسازی درباره «مزایای به رسمیت شناختن تقاضای واقعی ساخت ویلا به جای تمرکز صرف بر اقدامات سلبی» اتخاذ شده است. تعداد خانه‌‌های خالی و شتاب نا برابر بین ویلا سازی و رشد جمعیت «شمال» بررسی شد.
به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن به نقل از دنیای اقتصاد، بازتاب «صفر» اقدامات سلبی دستگاه‌های دولتی برای مهار ساخت و ساز‌ روی اراضی ممنوعه «شمال»، به رسمیت‌ بخشی نوعی از تقاضای ساختمانی در سه استان شمالی و طراحی یک بازار رسمی برای ویلا سازی منجر شد. هیات دولت با بررسی پیشنهادی که تیر ماه سال 94 در شورای عالی شهرسازی و معماری کشور مطرح و در قالب طرح مطالعاتی 9 ماهه برای «چگونگی پاسخ به تقاضای گردشگری ساخت ویلا» تدوین شد، اخیرا در مصوبه‌ای حاوی 7 تکلیف جدید برای 4 وزارتخانه و یک سازمان دولتی، راهکارهای عملیاتی نجات شمال از جنون جنگل‌ خواری را ابلاغ کرد. گزارش «دنیای اقتصاد» از متن این مصوبه که آخرین روز کاری هفته گذشته در کانال تلگرامی اعلام مصوبات هیات دولت منتشر شد، حاکی است: دولت در ازای ممنوعیت تخریب و تغییر کاربری اراضی جنگلی (زمین‌های سبز و کشاورزی) شهرها و روستاهای سه استان گیلان، مازندران و گلستان، به منظور جلوگیری از روند پر آسیب سرکوب تقاضای ویلا سازی در استان‌های شمالی، یک بازار رسمی با طراحی دو مسیر قانونی برای پاسخ به تقاضای واقعی (غیر سوداگرانه) در این حوزه، تعریف کرده است.
بر اساس مصوبه هیات دولت، دو وزارتخانه راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی موظف شده‌اند «اراضی ملی و دولتی مستعد احداث دهکده‌ ها و شهرک‌های گردشگری» را ظرف 6 ماه، شناسایی کرده و با هماهنگی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور نسبت به «اعلام عمومی» موقعیت این اراضی، اقدام کنند. استفاده از ظرفیت «اراضی مجاز به شهرک‌ سازی» به‌ عنوان مسیر اول راه‌ اندازی بازار رسمی ساخت ویلا در شمال، در عمل، تقاضای مربوط به تامین محل اقامت نا پیوسته در استان‌های شمالی –متقاضیان ساخت و خرید خانه دوم در شمال- را پاسخ می‌دهد. در قالب مسیر دوم رسمیت‌ بخشی به بازار ویلا سازی، زیرمجموعه‌های دو وزارتخانه کشور و راه و شهرسازی -مطابق بند دیگری از مصوبه هیات دولت- موظف شده‌اند سیاست «افزایش تراکم ساختمانی» در زمین‌های مجاز به ساخت و ساز در استان‌های شمالی را جایگزین گسترش افقی مناطق سکونتی کنند. این دو مسیر، معضل کمبود اراضی غیر سبز و مجاز به ساخت و ساز در شمال کشور را تا حدودی، بر طرف می‌کند و از آن مهم‌ تر، با هدایت تقاضای واقعی از محدوده اراضی ممنوعه به محدوده مجاز به ساخت، زمینه تشدید تقاضای سوداگرانه جنگل‌ خواری نیز مهار می‌شود.
بررسی‌ها از ابعاد جنون جنگل‌ خواری در شمال کشور که بخش اعظم آن متوجه روستاها و شهرهای استان مازندران است، نشان می‌دهد: به رغم برخوردهای لفظی و عملیاتی دستگاه‌های مسوول حفاظت از زیست‌ بوم شمال کشور، «جنگل‌ خوارها در نقاط توریستی و مقاصد برتر مسافران شمال همچنان مشغول کارند!»
از این رو وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی، کشور و دادگستری و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست و بنیاد مسکن به‌ عنوان متولی مسکن روستایی، براساس مصوبه جدید هیات دولت مکلف شده‌اند، ضمن حمایت و پشتیبانی از بازار رسمی عرضه زمین ویلایی در استان‌های شمالی و افزایش ارتفاع ساخت و سازها (عمودی‌ سازی به جای توسعه افقی شهرها و روستاهای شمالی)، یکسری اقدامات کنترلی و محدود‌ کننده برای مهار جنگل‌ خواری انجام دهند. از جمله این اقدامات، بازنگری در طرح‌های هادی روستاها است تا از این طریق، ضوابط ساخت و ساز در روستاهای شمال، مشمول دست کم دو خط قرمز مربوط به «منع ویلاسازی در اراضی سبز» و «منع ساخت یک طبقه» شود. مطابق ماده 2 مصوبه هیات دولت، دستگاه‌های مخاطب این مصوبه باید برای جلوگیری از تخریب و تغییر کاربری اراضی شمال کشور، به گونه‌ای از ظرفیت‌های قانونی در اختیار استفاده کنند که فرآیند تخریب محیط زیست متوقف شود. در این چارچوب، باید کارکنان دستگاه‌های مسوول، پایش شوند و تخلفات احتمالی آنها به هیات‌های رسیدگی به تخلفات اداری گزارش شود.
استانداران سه استان شمالی نیز ماموریت دارند برای ضمانت‌ بخشی به تکالیف این مصوبه، روند رسیدگی به تخلفات ساختمانی را در کمیسیون‌های ماده 100 اصلاح کنند تا امید جنگل‌ خوارها و سازنده‌های ویلاهای غیرمجاز به پرداخت جریمه برای اخذ پایان کار، از بین برود و باز دارندگی در این مسیر به‌ وجود بیاید. همچنین در قالب مصوبه هیات دولت، یک کارگروه ویژه با مسوولیت وزیر کشور و عضویت دستگاه‌های مخاطب این مصوبه، برای هماهنگی و اقدام موثر و حرفه‌ای در مسیر مهار جنگل‌ خواری در شمال کشور، تشکیل می‌شود. در متن مصوبه هیات دولت برای مهار ویلا سازی روی اراضی سبز، «ممنوعیت صدور انشعاب آب و برق برای ساخت و سازهای غیرمجاز» است. اخیرا در برخی شهرهای شمالی پر جاذبه برای سفر و پر کشش برای ویلا سازی، بنرهایی در جلوی شهرک‌های مسکونی در حال ساخت نصب شده که متن آن از «اسم‌ نویسی برای ارائه خدمات زیربنایی به ویلاهای فاقد جواز» حکایت دارد. امید می‌رود، مصوبه هیات دولت، این مسیر را نیز مسدود کند.