الگوی جدید ساماندهی حاشیه نشینی
به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا به نقل از ایلنا، محمد سعید ایزدی، معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی با اشاره به برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی برای کاهش حاشیه نشینی، گفت: هر چند که در طول چهار سال گذشته در شهرهای مهم مانند تهران، مدیریت شهری حاضر به همکاری برای اجرای برنامه‌ها در جهت کاهش حاشیه نشینی نبود اما توانستیم برنامه‌هایی را در سایر شهرها به اجرا برسانیم.
وی ادامه داد: در تهران مدیریت شهری برای اجرای برنامه‌ها با وزارت راه و شهرسازی همراه نبود و اساسا از ورود به عرصه حاشیه نشینی پرهیز می‌کرد چرا که در برخی از مناطق تهران به اسکان مجدد حاشیه نشین‌ها و بد مسکن‌ها نیاز بود که شهرداری از ورود به این موضوعات به شدت پرهیز می‌کرد.
معاون معماری و شهرسازی با تاکید بر اینکه حاشیه نشین‌ها و ساکنان سکونت‌گاه‌های غیر رسمی در اولویت پروژه مسکن اجتماعی هستند، گفت: وزیر راه و شهرسازی چهار گروه را در اولویت طرح مسکن اجتماعی قرار دادند که خانه اولی‌ها، ساکنین سکونت‌گاه‌های غیر رسمی یا همان حاشیه نشین‌ها، ساکنین بافت فرسوده و گروه‌های کم درآمد از اولویت‌های دولت دوازدهم در نظام برنامه تامین مسکن هستند.
ایزدی ادامه داد: در حوزه درمان مساله حاشیه نشینی اجرای ۶ روش و مدل «اسکان مجدد»، «مسکن تدریجی»، «تنظیم مجدد زمین»، «خود مالکی»، «استفاده از ظرفیت خیرین و نیکوکاران مسکن ساز» و «اعطای مالکیت زمین» را در دستور کار قرار داده ایم و در برخی از مناطق این مدل ها به اجرا رسیده و با عملیاتی شدن این روش‌ها برخی از محدوده ها ساماندهی شده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به طرح اسکان مجدد برای ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی گفت: یکی از روش های ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی، اجرای طرح اسکان مجدد است در این طرح برای خانوارهایی که در سکونت گاه های پر خطر سکونت دارند، مسکن جایگزین در نظر گرفته ایم.
وی افزود: طبق مطالعات شناسایی انجام شده در کل کشور ۷۰ هزار خانوار نیازمند اسکان مجدد هستند این افراد کسانی هستند در سکونت گاه های پرمخاطره مانند مجاورت با دکل های فشار قوی برق، حاشیه رودخانه ها و ... زندگی می کنند.
به گفته وی مسکن مورد نیاز برای این طرح از کانال های متعدد از جمله مسکن اجتماعی، خانه های ساخته شده توسط خیرین مسکن ساز و ... تامین می شود. نکته مهم این است که قرار نیست محدوده سکونتی این افراد تغییر قابل توجهی داشته باشد و سعی می شود که این افراد در نزدیکی همان منطقه که از امکانات زندگی شهری برخوردار است، اسکان داده شوند.
ایزدی با بیان اینکه مدل مسکن تدریجی روش دیگری در جهت درمان مساله حاشیه نشینی است، گفت: یکی از متداول ترین روش ها در جهت ساماندهی سکونت گاه های رسمی در بافت های حاشیه شهرها، مدل مسکن تدریجی است که در این مدل خانوار خودشان اقدام به ساماندهی سکونت خود می کنند به این معنا که نسبت به تعمیر، مقاوم سازی و اضافه کردن اتاق و ... اقدام می کنند. اما در اجرا این طرح دولت از این خانوار حمایت می کند تا به صورت نظام مند و مهندسی شده این اقدامات انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه در اجرای تمام این ۶ مدل هرگز به سمت پاک سازی مناطق حرکت نمی کنیم، گفت:عده ای بر این باور هستند که ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی به معنای پاکسازی منطقه است اما قطعا تجربه سیاست اشتباه پاکسازی منطقه خاک سفید در تهران، زورآباد در کرج (تپه مراد آب) و محلات حاشیه‌ای در مشهد (کوی طلاب) تکرار نمی شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: پاکسازی این مناطق واکنش ها و تبعات اجتماعی بسیار گسترده‌ای را به دنبال خواهد داشت و سیاست درستی نیست.
محمد سعید ایزدی با اشاره به اجرای مدل تنظیم مجدد زمین در بافت حاشیه شهرها اظهار کرد: در این مدل و ساز و کار مردم محله خانه فرسوده و سکونت گاه خود را نوسازی می کنند. در این روش سکونت گاه های غیر رسمی به شرط آنکه در آن از روش های مشارکت مردمی استفاده شود، ساماندهی می شوند.
وی افزود: این مدل در منطقه همت آباد یا همان مفت آباد اصفهان به اجرا رسیده است و مردم این منطقه با تشکیل تعاونی نسبت به نوسازی محله خود اقدام کردند.
ایزدی تصریح کرد: مدل دیگری که با مشارکت مردم محله و ساکنان سکونت گاه های غیر رسمی در حال اجرا است ، مدل مسکن خود مالکی است که در این روش به افرادی که توانایی استفاده از تسهیلات را دارند، تسهیلات ارزان قیمت داده می شود تا بتوانند نسبت به ترمیم سکونت گاه خود اقدام کنند.
وی توضیح داد: یکی از انواع تسهیلاتی که در اختیار این افراد قرار می گیرد، ودیعه مسکن است که می توانند با استفاده از این تسهیلات مسکن دیگری را به اجاره دربیاورند و سکونت گاه خود را مقاوم و نوسازی کنند.
معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: بر اساس مطالعات انجام شده در ۶۰ شهر ۱۸ درصد ساکنان این مناطق مشکل مالکیت ندارند و می توانند از مدل و روش های متداول مسکن حمایتی در این بافت ها به برخودار شوند. مشکل بد مسکنی این افراد در چارچوب برنامه مسکن حمایتی و اخذ تسهیلات قابل حل است.
ایزدی با بیان اینکه مدل دیگری که در مدل ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی تعریف شده است، استفاده از توانمندی ها و حمایت های انجمن خیرین و نیکوکاران مسکن ساز است، گفت: یکی از اقدامات شرکت عمران و بهسازی شهری در راستای ساماندهی سکونت گاه های واقع در بافت حاشیه شهرها امضای تفاهم نامه با انجمن خیرین مسکن ساز بوده است که بر اساس این تفاهم نامه قرار بر این است که خیرین مسکن ساز در دو شهر مشهد و یزد به عنوان شهرهای پایلوت، اقدام به تامین مسکن مورد نیاز برای ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی کنند.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: طبق توافق انجام شده، خیرین مسکن ساز در شهر یزد ۷۰۰ واحد مسکونی و در شهر مشهد ۱۰۰۰ واحد مسکونی می سازند.
وی همچنین با اشاره به آخرین مدل و روش ساماندهی بافت حاشیه شهری گفت: مدل اعطای مالکیت زمین، یکی دیگر از مدل هایی است که برای ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی به اجرا در آمده، در این مدل و روش، طبق قانون می توان نسبت به ارائه سند اراضی تصرفی اقدام کرد اما ارائه سند مالکیت زمین مشروط به رعایت دستورالعمل‌های مصوب و رعایت طرح‌های تفضیلی و ساماندهی محلات و نوسازی سکونت گاه‌های واقع در آن اراضی است.
ایزدی گفت: در اجرای این طرح نهادهای متعددی از جمله سازمان اوقاف، سازمان ملی زمین و مسکن و سایر دستگاه هایی که در این محدوده ها صاحب اراضی هستند، با وزارت راه و شهرسازی همکاری می کنند.
وی تاکید کرد: قطعا افراد ساکن در این محدوده ها برای نوسازی سکونت گاه ها و اخذ مجوزهای مربوطه و اخذ تسهیلات مورد نظر، نیازمند سند مالکیت هستند.
