کاهش رشد مانده سپرده های بانکی

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا، بانک مرکزی آخرین آمارهای مانده سپرده و مانده تسهیلات بانکی را در شهریور ماه سال‌ جاری منتشر کرد. اطلاعات گزارش آمارهای بانکی درباره بانک‌های دولتی، خصوصی شده، خصوصی و موسسات اعتباری غیربانکی دارای مجوز نزد بانک مرکزی ایران است. عمده ارقام سپرده‌های ریالی بخش غیر دولتی نزد بانک‌ها و موسسات اعتباری شامل سپرده‌های دیداری، قرض الحسنه پس‌ انداز، سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌ مدت و بلند مدت، پیش دریافت‌های غیردولتی و بستانکاران موقت ریالی و سپرده‌های ارزی شامل سپرده‌های دیداری، مدت‌ دار، پس‌‌ انداز و پیش دریافت اعتبارات اسنادی غیردولتی و بستانکاران موقت ارزی است. آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که میزان کل مانده سپرده‌های بانکی در شهریور ماه سال‌ جاری به ۱۴۱۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم در شهریور ماه نسبت به ماه قبل رشد ۹. ۱ درصدی را ثبت کرده است. رشد ماهانه مانده سپرده‌های بانکی، در مرداد ماه سال‌ جاری معادل ۲. ۲ درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که میزان رشد ماهانه سپرده‌ها در شهریور ماه نسبت به مرداد ماه کاهش یافته است. این روند در آمار رشد نقطه‌ به نقطه مانده سپرده‌ها نیز مشاهده می‌شود. بر اساس آمارهای بانک مرکزی میزان رشد سپرده‌ها در شهریور ماه سال‌ جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل معادل ۹. ۲۱ درصد بوده است. این رقم در مرداد ماه ۶. ۲۲ درصد ثبت شد. میانگین رشد نقطه‌ به‌ نقطه در یک سال منتهی به شهریور ماه معادل ۴. ۲۲ درصد بوده است.

بانک مرکزی در هفته دوم شهریور ماه با ابلاغ یک بخشنامه ۸ بندی، از لزوم اجرایی شدن مصوبات شورای پول و اعتبار تاکید کرده بود. در این مصوبه حداکثر نرخ سود برای سپرده‌های سالانه معادل 15 درصد عنوان شد. البته اجرایی شدن این بخشنامه، یک هفته به طول کشید و در این فرصت بسیاری از بانک‌ها فرصت کردند که سپرده‌های جاری و سپرده‌های مدت‌ دار قبلی مشتریان را با نرخ‌های بالاتر از 15 درصد تمدید کنند. این رفتار در بازار پول باعث شد که در هفته ابتدایی شهریور ماه بخش زیادی از سپرده‌های جاری به سپرده‌های مدت دار بانکی تبدیل شود. حتی این فرصت یک هفته برای اجرایی شدن دستورالعمل باعث بروز برخی انتقادات نسبت به بانک مرکزی شد. در پاسخ به این انتقادات رئیس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد که در اجرای این بخشنامه باید به کاهش سیالیت سپرده‌های بانکی و حداقل‌ سازی اثرپذیری سایر بازارها به ویژه بازار ارز از کاهش نرخ سود بانکی توجه کرد. به اعتقاد سیف، کشیده شدن دامنه رقابت ناسالم شبکه بانکی به جذب سپرده‌های کوتاه‌ مدت عادی (روز شمار) در طول یک سال گذشته باعث شده بود، سهم بالایی از سپرده‌های بانکی به سپرده‌های روز شمار اختصاص یابد و در نتیجه سیالیت منابع بانکی به میزان زیادی افزایش یابد. از این رو اجرای ناگهانی بخشنامه بانک مرکزی احتمال بروز تلاطم در سایر بازارهای دارایی را به میزان زیادی افزایش می‌داد. سیف معتقد است که این کار باعث شده که بخش قابل‌ توجهی از سپرده‌های کوتاه‌ مدت عادی به سپرده‌های با ماندگاری بالاتر تبدیل شود. البته پس از اجرایی شدن بخشنامه بانک مرکزی در تاریخ یازدهم شهریور ماه به نظر می‌رسد که از رشد سپرده‌های بانکی کاسته شده است، زیرا اکثر قراردادهای بلند مدت پیش از تاریخ ۱۱ شهریورماه با نرخ بالاتر از حد مقرر بسته شد. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که اگر چه میزان رشد مانده سپرده‌های در بازه ماهانه و نقطه‌ به نقطه در شهریور ماه کاهش یافته است، اما این روند به شکل قابل‌ مشهودی نیست و علت آن را می‌توان فعل و انفعالات صورت گرفته در شهریور ماه دانست؛ به‌ طوری‌که در هفته ابتدایی شهریور ماه میزان سپرده‌های بانک‌ها رشد بالایی داشته، اما در هفته‌های بعد از بخشنامه بانک مرکزی، احتمالا از سطح رشد مانده سپرده‌ها کاسته شده است. البته تغییر روند سپرده‌های جاری و کوتاه‌ مدت را نمی‌توان در گزارش آمارهای بانکی، مشاهده کرد. این روند‌ها در گزارش آمارهای پولی و بانکی منتشر می‌شود که اطلاعات شهریورماه هنوز از سوی بانک مرکزی منتشر نشده است.

در کنار‌ آمارهای مربوط به مانده سپرده‌های بانکی، بانک مرکزی آمارهای مربوط به مانده تسهیلات بانک‌ها را نیز منتشر کرده است. عمده ارقام تسهیلات شامل مطالبات از دولت، خالص تسهیلات اعطایی اعم از ریالی و ارزی و مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌ الوصول است. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در شهریورماه سال‌ جاری میزان مانده تسهیلات به ۱۰۶۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. رشد ماهانه مانده تسهیلات بانک‌ها در شهریور ماه معادل ۲ درصد بوده است، این رقم در مرداد ماه نیز به همین میزان بوده و رشد حجم تسهیلات تغییر نکرده است. اما از میزان رشد نقطه‌ به‌ نقطه تسهیلات به میزان قابل‌ توجهی کاسته شده است. بر اساس آمارهای این گزارش حجم مانده تسهیلات در شهریور ماه سال‌ جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۹ درصد بود، این در حالی است که این رقم در مرداد ماه معادل با ۲۳ درصد ثبت شده بود. رشد نقطه‌ به‌ نقطه حجم تسهیلات بانک‌ها پس از آبان ماه سال قبل همواره روند نزولی را ثبت کرده است.