آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد
کاهش نرخ تورم پیش نگر
به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا، بانک مرکزی جدیدترین گزارش شاخص بهای تولیدکننده در آذرماه را منتشر کرد. این شاخص در ایران، روند تغییرات قیمت‌ها را از دیدگاه تولیدکننده و خریدار در بخش‌های مختلف اقتصادی مانند کشاورزی، صنعت و خدمات را نشان می‌دهد و به عنوان شاخص پیش نگر برای نشان دادن زود هنگام روند تورمی به کار گرفته می‌شود. بر اساس آمارهای بانک مرکزی شاخص بهای تولیدکننده در ایران بر اساس سال پایه ۱۳۹۰، در آذرماه امسال به رقم ۹. ۲۵۵ رسید که نسبت به ماه قبل ۵. ۱ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که تورم ماهانه تولیدکننده در آبان ماه ۶. ۰ درصد گزارش شده بود. این موضوع نشان می‌دهد که نسبت به ماه قبل تورم ماهانه شاخص بهای تولیدکننده روند افزایشی داشته است. روندی که در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز مشاهده شد و نرخ تورم ماهانه در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز معادل با ۹. ۱ درصد در آذرماه گزارش شد. اما به رغم رشد تورم ماهانه تولیدکننده، نرخ تورم نقطه به نقطه تولیدکننده روند نزولی ماه گذشته را ادامه داد. بر اساس آمارهای بانک مرکزی، نرخ تورم نقطه به نقطه در آذرماه معادل با ۷. ۱۰ درصد بوده، این رقم در مهرماه معادل با ۶. ۱۱ درصد و در آبان‌ماه معادل با ۳. ۱۱ درصد گزارش شد. بنابراین نشان می‌دهد که طی دو ماه، ۹. ۰ واحد درصد از نرخ تورم نقطه به نقطه کاسته شده است. در حال حاضر فاصله میان نرخ تورم نقطه به نقطه تولیدکننده و مصرف‌کننده به ۷. ۰ واحد درصد رسیده که کمترین میزان در ۵ ماه اخیر است.
با توجه به خاصیت پیش نگر بودن تورم تولیدکننده، می‌توان انتظار داشت که این کاهش نرخ تورم، به اقلام مصرف‌کننده در ماه‌های آینده نیز منتقل شود. این آمارها نشان می‌دهد که تورم نقطه به نقطه تولیدکننده در فاز نزولی قرار داد و با تداوم این روند، در ماه‌های آینده امکان دارد که نرخ تورم نقطه به نقطه شاخص بهای تولیدکننده به محدوده تک رقمی بازگردد. دیگر آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در ۸ ماه نخست سال‌جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل شاخص بهای تولیدکننده ۹. ۹ درصد افزایش یافته است. این روند در حالی است که در ۹ ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد شاخص بهای تولیدکننده ۱۰ درصد ثبت شده است. شاخص دیگر، نرخ تورم متوسط تولیدکننده است که تغییرات شاخص را در ۲۴ ماه منتهی به آذر مورد ارزیابی قرار می‌دهد. بر این اساس، شاخص بهای تولیدکننده در ۱۲ ماه منتهی به آذرماه ۱۳۹۶ نسبت به دوازده ماه منتهی به آذر سال ۱۳۹۵ به میزان ۷. ۹ درصد رشد کرده است. این میزان رشد در ماه آبان معادل با ۴. ۹ درصد بوده است.
در شاخص بهای تولیدکننده و شاخص بهای مصرف‌کننده، تغییرات قیمتی در مجموعه‌ای از کالاها و خدمات محاسبه می‌شود. اما سه تفاوت بنیادی در شاخص بهای مصرف‌کننده و تولیدکننده وجود دارد. شاخص تولیدکننده تنها از بهای قیمت کالاها و خدمات خریداری شده توسط تولیدکنندگان محاسبه نمی‌شود، بلکه بهای کالاهایی را که به صورت خرده فروشی توسط مصرف‌کنندگان و به طور مستقیم از تولیدکننده خریداری می‌شود نیز در نظر می‌گیرد. اما شاخص مصرف‌کننده به طور کلی بهای قیمت در بازار مصرفی را در نظر می‌گیرد و هزینه‌های مربوط به حمل و نقل، انبارداری و سود فروشنده نیز در آن نهفته است. نکته مهم دیگر، این موضوع است که کالا و خدمات وارداتی، در محاسبه شاخص تولیدکننده قرار نمی‌گیرد، حال آنکه در شاخص بهای مصرف‌کننده کالا و خدمات وارداتی تاثیر‌گذار است. بنابراین می‌توان اثرگذاری شاخص بهای تولیدکننده بر شاخص بهای مصرف‌کننده را بر اساس میزان واردات هر کشور، متغیر دانست. به بیان دیگر، در بازاری که مصرف‌کننده از کالاهای تولید شده در همان کشور استفاده می‌کند و سهم واردات کمتر است، رابطه بین شاخص مصرف‌کننده و تولیدکننده نسبت به کشوری که سهم عمده‌ای از کالای وارداتی در بازار مصرف‌کننده دارد، بیشتر است. علاوه بر این، یک تفاوت اساسی دیگر، در شاخص تولیدکننده و مصرف‌کننده نیز وجود دارد. به طور کلی در اقتصاد کشورهای توسعه یافته و حتی کشورهای در حال توسعه، در جهت حمایت از تولید مالیات کمتری از بخش تولید گرفته می‌شود، این در حالی است که بخش قابل توجهی از مالیات، در هنگام فروش کالا اعمال می‌شود. بنابراین وجود مالیات به خصوص در کشورهایی که درآمد اصلی دولت از وضع و دریافت مالیات است، باعث می‌شود که در شاخص مصرف‌کننده و تولیدکننده تفاوتی وجود داشته باشد. البته این تفاوت خود را در رشد شاخص تولیدکننده و رشد شاخص مصرف‌کننده کمتر نشان می‌دهد. به دلیل اینکه وجود مالیات در شاخص مصرف‌کننده باعث افزایش بهای کالا و خدمات مصرف‌کننده نسبت به بهای کالا و خدمات تولیدکننده است و اگر مالیات را مقدار ثابت در نظر بگیریم، هنگام محاسبه اثری بر مقدار رشد نخواهد داشت.
شاخص بهای تولیدکننده از ۸ گروه اصلی تشکیل شده است. مهم ترین گروه در بین این ۸ گروه، ساخت (صنعت) است که حدود ۵۲ درصد از وزن کل شاخص را تشکیل می‌دهد. برخی از کارشناسان معتقدند که تورم این گروه را می‌توانند به نوعی به عنوان افزایش تقاضا در بخش صنعت تعبیر کرد زیرا در هنگامی که تقاضا در بخش صنعت وجود نباشد، معمولا سطح قیمت‌ها ثابت می‌ماند و حتی در برخی موارد تورم این بخش منفی خواهد شد؛ اما افزایش تقاضا ایجاد رونق در بخش صنعت همواره با تورم کم دامنه‌ای همراه خواهد بود. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در آذرماه نرخ تورم ماهانه این گروه ۲. ۲ درصد ثبت شده که بیشترین مقدار در بین گروه‌ها بوده است. همچنین نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه معادل با ۳. ۱۲ درصد ثبت شده است..