گام اول برای تامین مسکن جایگزین

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا، آبان ماه امسال به دنبال تاکید رئیس جمهوری برای نوسازی بافت فرسوده به عنوان یکی از اولویت های تامین مسکن در دولت دوازدهم، طرح مشترک دولت و شهرداری تهران برای «تامین مسکن در بافت فرسوده»، نهایی شد. این طرح به دنبال تاکید رئیس‌ جمهوری برای تدوین «نقشه راه» نفوذ موثر به هسته فرسوده شهرها تهیه شده که با توافق صورت‌گرفته، فاز اول آن با همکاری کم‌ سابقه دولت و شهرداری پایتخت به اجرا در می‌آید. قرار است طرح مسکن جایگزین به‌ عنوان طرح عملیاتی تامین مسکن در بافت‌های فرسوده ابتدا در پایتخت اجرا شده و همزمان مقدمات اجرای این طرح در سایر شهرها نیز طرح‌ ریزی شود و تسری یابد. در این طرح تاکید شده است همزمان با اجرای طرح مسکن جایگزین در شهر تهران نهادسازی برای تکثیر طرح‌های مشابه در مناطق دیگر، به‌ خصوص شهرهای بزرگ، طی یک سال‌ آینده آغاز ‌شود.

اجرای این طرح با اعلام حسن روحانی رئیس جمهوری در یک گفت و گوی تلویزیونی که هفته پیش انجام شد ابعاد جدی تری به خود گرفت. در این گفت و گو رئیس جمهوری عنوان کرد: مطابق پیش‌ بینی‌های صورت گرفته قرار است تقریبا در همه محله‌هایی که به‌ عنوان بافت فرسوده شناسایی شده‌اند و دولت، شهرداری و سایر نهادهای عمومی در این محلات زمین در اختیار دارند، «زمین مجانی» برای احداث ساختمان در اختیار توسعه‌گرها قرار گیرد و افرادی که در بافت‌های فرسوده هستند به‌ طور مجانی به این ساختمان‌ها منتقل شوند.

از این رو، سازمان نوسازی شهر تهران با انتشار یک فراخوان خطاب به سرمایه گذاران بخش خصوصی از آنها دعوت کرد تا در این طرح مشارکت کنند. در این راستا سازمان نوسازی شهر تهران اعلام کرده است بنا دارد با بهره گیری از ظرفیت های بخش خصوصی و در اجرای تکالیف قانونی خود در جهت نوسازی بافت های فرسوده شهری، اقدام به جذب سرمایه گذار در پروژه های «تامین مسکن جایگزین» کند. به همین منظور نیز تعدادی از اراضی عمومی (شامل اراضی دولتی و متعلق به نهادهای عمومی) با بارگذاری تقریبی اعلام شده مندرج در اسناد فراخوان از تاریخ 15 بهمن ماه سال جاری به واجدین شرایط واگذار می شود.

مطابق با فراخوان ارائه شده دوره زمانی اراضی قابل واگذاری متناسب با حجم و مقیاس پروژه ها بین 18 تا 36 ماه در نظر گرفته شده است.

بررسی های پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا از چگونگی واگذاری اراضی دولتی و نهادهای عمومی به بخش خصوصی نشان می دهد: این اراضی نه به صورت مجانی بلکه بر اساس مدل زمین صفر به بخش خصوصی واگذار خواهد شد. مدل زمین صفر به این معنا است که دولت یا شهرداری در طول دوران مشارکت زمین را در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهد و طرفین درباره قیمت ساخت توافق می‌کنند و در ابتدای کار رقمی هم به‌ عنوان سود سرمایه‌گذار در نظر گرفته می‌شود. در واقع قیمت ساخت و نرخ سود مبنای توافق با توسعه‌گر محسوب می‌شود. در جریان استفاده از این مدل تامین زمین، بخش خصوصی در پایان پروژه سود خود را دریافت می‌کند؛ ضمن اینکه سند ساختمان هم به نام وی صادر می‌شود.

در عین حال بررسی نشان می دهد در این مدل سقفی برای هزینه ساخت تمام شده در هر مترمربع بنای مسکونی از سوی شهرداری تعیین نشده است اما قطعا نرخ سود اجرای این پروژه برای سرمایه گذار بخش خصوصی در مقایسه با نرخ سود بانکی بالاتر است.

تا کنون بر اساس بررسی های انجام شده از سوی سازمان نوسازی 70 قطعه زمین در مناطق مختلف بافت فرسوده شناسایی شده است.

کارشناسان اقتصادی معتقدند: نیاز اقتصاد کشور به ایجاد رونق در بخش مسکن یکی از الزامات قرار گرفتن نوسازی بافت‌های فرسوده در اولویت برنامه‌های دولت است؛ در شرایط فعلی ساختار ساخت مسکن قادر به پاسخگویی به این نیاز نیست؛ چرا که ساختارهای تقاضا در بازار مسکن تغییر کرده است و نوسازی بافت‌های فرسوده یکی از مهم‌ترین عوامل رونق‌ بخش در بازار مسکن محسوب می‌شود. این در حالی است که نوسازی بافت‌های فرسوده به مثابه یک فرصت معرفی شده است که با بهره‌گیری از «الگوی توسعه‌ای»‌می‌توان از این اقدام به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات تبدیل تهدیدهای نهفته در شهر به‌ عنوان فرصت‌های قابل توجه اقتصادی، اجتماعی و توسعه‌ای بهره‌گیری کرد.