مختصات آبی ایران در دنیا

یکی از راه های مقابله با کم آبی، تغییر فرهنگ مصرف است. بانک مسکن در قالب کمپین اجتماعی «من ایرانم، مرا دریاب» در تلاش است تا مخاطبان عمومی را با آخرین وضعیت آبی کشور آشنا کند، تا درکی از اهمیت تغییر الگوی مصرف و ضرورت بهره گیری از تکنولوژی جدید ایجاد شود.

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا، آمارها نشان می دهد که حجم آب در کل کره زمین حدود 1.4 میلیارد کیلومتر مربع است. از کل منابع آبی دنیا تنها 2.5 درصد از منابع آب شیرین بوده که می توان برای مصارف انسان بهره برد، از این نظر از کره زمین با عنوان "سیاره نمکی" نیز یاد می‌شود. این آمار تایید می کند که با رشد جمعیت، محدودیت های آبی افزایش می یابد. آخرین پیش بینی ها حاکی از آن است که تا سال 2030 حدود 50 درصد به میزان تقاضای دنیا افزوده می شود، این در حالی است که از میزان منابع نیز طی این مدت کاسته خواهد شد. در این میان بیشترین میزان مصرف آب در بخش کشاورزی بوده و پس از آن بیشترین مصرف در حوزه صنعت است. منابع آب شیرین دنیا شامل دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، ‌آب‌های زیرزمینی،‌ یخچال‌ها و منابع طبیعی است. پیش بینی ها حاکی از آن است که تا سال 2040، جمعیت دنیا به بیش از 9 میلیارد نفر خواهد رسید که باید برنامه برای تامین آب این جمعیت ایجاد شود. بر اساس آمارهای منتشر شده در حال حاضر میزان مصرف آب شیرین در کل دنیا حدود 4500 میلیارد متر مکعب تخمین زده می‌شود، از این رقم حدود 70 درصد در بخش کشاورزی،‌ 20 درصد در بخش صنعت و 10 درصد در مصارف عمومی شهری مصرف می‌شود، ضمن آنکه حدود 2 دهم درصد از مصرف آب در بخش معدن مصرف می‌شود که در مقایسه با سایر مصارف بسیار پایین است. در این رتبه بندی، ایران جزو کشورهایی است که بیشترین مصرف آب را در بخش کشاوزی دارد. بر این اساس پیش‌بینی‌ می‌شود که تا سال 2040 تعداد 33 کشور در وضعیت شدید کم آبی قرار خواهند گرفت و کشور ایران در این لیست رتبه 13 را به خود اختصاص داده است. همچنین بر اساس این مطالعات تعداد 14 کشور در منطقه خاورمیانه جزو 33 کشوری هستند که در وضعیت کم آبی شدید قرار خواهند گرفت. از این رو در آینده مبحث کم آبی یکی از چالش‌های اساسی خاورمیانه خواهد بود.در این خصوص کارشناسان یکی از روش های مدیریت مصرف آب را تغییر فرهنگ مصرف در بین شهروندان می دانند. از سوی دیگر به کار گیری روش های مدرن در کشاورزی نیز می تواند از شدت هدر رفت آب در این بخش بکاهد.

با توجه به آمار و ارقام ارائه شده می توان استنباط کرد که وضعیت بخش آب از جنبه های مختلف مطلوب نیست. به چالش های اشاره شده باید منازعات و مناقشات آبی را در ابعاد محلی و منطقه ای نیز افزود که در بسیاری از موارد به مسئله ای امنیتی در ابعاد ملی برای کشور تبدیل می شود. این روند را می توان به وضوح در ماه های گذشته نیز مشاهده کرد. واضح است که ادامه سیاست ها و مدیریت فعلی بخش آب به هر نحو، آینده این بخش را با چالش های بیشتر و جدی تری همراه خواهد کرد و ابعاد تازه از این بحران را آشکار خواهد کرد. این ابعاد می تواند شامل مواردی نظیر کاهش منابع آب موجود، تهدید امنیت آبی و غذایی کشور، از بین رفتن منابع طبیعی کشور و تحت الشعاع قرار گرفتن امنیت ملی شود. از این رو، تغییر استراتژی در نزد سیاستگذاران همراه با تغییر فرهنگ عمومی می تواند کشور را در مقابل بحران کم آبی واکسینه کند.