جلوگیری از سوداگری زمین و مسکن در ایران با اصلاح مالیاتهای زمین و مسکن
افزایش ارزش ناشی از رشد قیمت در بازار زمین، مابه ازای اشتغال ندارد بنابراین اگر استعداد سفتهبازی در بازار زمین مهار شود، ظرفیتهای مولد فعال خواهد شد.
مالکان با توجه به پیشبینیهایی که از نرخ تورم دارند و عمده توجهشان در این موضوع به بالارفتن قیمت دلار برمیگردد، در حال حاضر بسیار بیش از واقعیت، قیمتهای پیشنهادی فروش را به سمت بالا حرکت دادهاند. برخی مالکان بیش از مظنه، قیمت میدهند. در این میان، حجم معاملات خرید مسکن اگر چه در مقایسه با سالهای رکودی افزایش پیدا کرده اما شرایط به گونهای نیست که به آن، بازار پررونق اطلاق کنیم. با افزایش نرخ ارز، برخی مصالح ساختمانی همچون فولاد و خیلی دیگر از کالاهای وارداتی مورد نیاز صنعت ساختمان دچار تورم میشود و اثر آن به قیمت مسکن منتقل خواهد شد. بنابراین در مناطقی از شهر و در پروژههایی که سهم زمین در قیمت تمام شده ساخت مسکن در آنها نسبت به بقیه مناطق و ساخت و سازها، کمتر است، افزایش قیمت زیاد خواهد بود. بعضی از مناطق تهران همچون منطقه ۲۲ که طی سالهای قبل، متقاضیان مسکن آنها را نادیده گرفته بودند، در حال حاضر مورد توجه بازار قرار گرفتهاند و همین موضوع باعث افزایش قابل ملاحظه قیمت آپارتمان در این مناطق شده است. در این مناطق، طبقات متوسط درآمدی مشغول خرید هستند.
در شرایط فعلی متاسفانه امکان بالارفتن سقف وام خرید مسکن مهیا نیست بنابراین با توجه به محدودیت تقاضا ناشی از محدودیت بودجه خرید خانوارها، تورم مسکن خیلی نمیتواند اوج بگیرد. در بازار مسکن زمانی که قیمتها دچار پرش میشود دو اتفاق ممکن است از ناحیه تقاضا رخ دهد. اتفاق اول مهاجرت به مناطق ضعیف و کم کردن کیفیت خرید و اتفاق دوم نیز خارج شدن از بازار است. برخی دولتها قطعا هنگام بروز التهاب در بازار مسکن در مقیاس گسترده، نگران میشوند. در آلمان، اراضی شهری و دولتی برای شروع به ساخت و سازهای جدید، در اختیار سازندهها گذاشته میشود. در برخی کشورها نیز به مسکن به عنوان یک موضوع اجتماعی نگاه میشود و در قالب سیاستهای اجتماعی برای متقاضیان مسکن برنامهریزی صورت میگیرد. در کشورهای اروپایی پرشهای قیمتی ملک که در انگلیس و آمریکا رخ داد، بروز نکرده علت آن هم حجم عرضه مسکن بوده است. البته با ابزار مالیات نیز میتوان متغیرهای بازار مسکن را تنظیم کرد. من اعتقاد دارم در ایران برای جلوگیری از سوداگری زمین و مسکن، باید مالیاتهای این بخش اصلاح شود. اگر همین اصلاحات مالیاتی در گذشته اتفاق افتاده بود، این همه ارزش در زمین جمع نمیشد. افزایش ارزش ناشی از رشد قیمت در بازار زمین، مابه ازای اشتغال ندارد بنابراین اگر استعداد سفتهبازی در بازار زمین مهار شود، ظرفیتهای مولد فعال خواهد شد.
حسین عبده تبریزی
منبع: دنیای اقتصاد
