چارچوب ساماندهی بانک های ضعیف

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا، بر اساس یافته های این پژوهش، تجربه بحران های مالی متعدد در دهه های اخیر، اقتصاددانان و سیاستگذاران اقتصادی را وادار به تدوین استانداردهایی برای پیشگیری از وقوع بحران ها و درمان مشکلات بانک ها و موسسات مالی ضعیف قبل از فراگیر شدن مشکلات کرده است. همچنین استانداردهایی جهت مواجه با بانک هایی که در معرض توقف قرار دارند یا متوقف شده اند، تهیه و تدوین شده است. این استانداردها به تدریج و با تجربه بحران های مالی، به روز شده و ارتقا یافته اند. وجود نهادهای نظارتی که به بررسی شرایط و وضعیت بانک ها و نهادهای مالی بپردازند و همچنین نهادهایی که در موقع لزوم اقدامات پیشگیرانه یا اصلاحی و اقدامات مربوط به مواجهه با شرایط بحرانی را اتخاذ کنند، لازمه موفقیت این قوانین و استانداردها است.

محتوای استانداردهای مذکور در وهله اول به تعیین معیارهای ارزیابی وضعیت بانک ها و مؤسسات مالی و شناخت بانک هایی که به نوعی براساس یک یا چند مورد از این معیارها ضعیف هستند، تمرکز دارد. بانک های ضعیف اگر ساختار و بخش های آسیب پذیر خود را اصلاح نکنند، به زودی با بحران مواجه شده و ممکن است سایر بانک ها و مؤسسات را نیز به مشکلاتی مشابه دچار سازند. پس از شناسایی بانک ها و مؤسسات ضعیف و قبل از اینکه وضعیت آن ها بحرانی شود، وارد استانداردهای مرحله دوم یعنی انجام اقدامات اصلاحی و مداخلات زودهنگام مقامات ناظر خواهیم شد. بانک ها موظفند در شرایط سلامت مالی و پیش از آنکه دچار ضعف شوند، مطابق پیش بینی های خود، طرحی را جهت احیای بانک در صورت وقوع مشکلاتی که منجر به ضعیف شدن بانک می شود تهیه کنند. این طرح ـ که طرح احیا نامیده می شود ـ به پیش بینی شرایط مختلفی که بانک ممکن است دچار آسیب شود پرداخته و اقدامات اصلاحی مناسب را پیشنهاد می کند. علاوه بر این نهادهای مسئول و ناظر موظفند در صورت ضعیف شدن بانک طرح خود را جهت انجام اقدامات اصلاحی تهیه کنند. طرح مذکور به طرح اقدامات اقتضایی مشهور است. سرعت عمل و زمانبندی مناسب در طراحی و اجرای اقدامات اصلاحی بسیار مهم است؛ زیرا ممکن است مشکلات یک بانک یا نهاد مالی به سرعت گسترش یافته و به بخش های دیگر سرایت کند.

در صورتی که زمان برای اجرای ضوابط پیش گیرانه و اقدامات اصلاحی گذشته باشد و وضعیت بانک بحرانی شود، وارد مرحله سوم استانداردها خواهیم شد. در صورتی که بانک از منظر مقامات ناظر در معرض توقف یا متوقف، تشخیص داده شود مشمول نظام خاص توقف بانکی خواهد بود که با نظام توقف و ورشکستگی سایر اشخاص تجاری تفاوتهای جدی دارد. در استانداردهای مربوطه این نظام را نظام گزیر و مسوولان مربوطه را مقامات گزیر می نامند. مقامات گزیر با توجه به وضعیت بانک و شرایط نظام مالی به اجرای یک یا چند مورد از اقداماتی می پردازند که ابزارهای گزیر نامیده شده است. و جهت حل مشکلات و مقابله با عواقب مربوط به وضعیت بحرانی بانک طراحی شده اند. پیش از استفاده از ابزارهای گزیر و جهت افزایش کارآیی و کاهش آثار سوء اجرای اقدامات گزیر، طرحی به نام طرح گزیر توسط بانک و یا مقامات گزیر تهیه می شود. این طرح به بررسی استراتژی های گزیر متناسب با وضعیت بانک و شرایط نظام مالی برای اجرا در هنگام لزوم اختصاص دارد. شناخت استانداردهای مذکور و تلاش برای استقرار آن در نظام مالی ایران از مبرم ترین اقداماتی است که می تواند به حل مشکلات کنونی نظام بانکی کمک شایانی کند.