مقصد جدید مسکن خانه اولی‌ها
به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، تصمیم شورای مسکن برای آغاز ساخت پروژه ۳ هزار واحدی پرند در حالی پنج‌شنبه گذشته با حضور وزیر راه و شهرسازی، استاندار تهران، مدیر عامل شهر جدید پرند و سایر مسوولان دولتی در حوزه شهرهای جدید به عنوان فاز پایلوت این طرح عملیاتی شد که قرار است در قالب این طرح واحدهای این پروژه با واسطه شبکه بانکی، منجر به ایجاد اتصال بین خانه اولی‌های «وام آماده» و «انبوه‌سازان سازنده این واحدها» شود. بر اساس این طرح، این واحدها بر خلاف واحدهای مسکن مهر که برای متقاضیان کم‌درآمد احداث و به آنها واگذار شد، گروه‌های درآمدی متوسط -خانه اولی‌های سپرده‌گذار در صندوق پس‌انداز مسکن یکم- را هدف قرار داده است تا علاوه بر تحقق هدف اختلاط جمعیتی در شهرهای جدید، آن دسته از خانه اولی‌هایی که موعد پرداخت تسهیلات یکم به آنها فرا رسیده است اما به دلیل جهش قیمت مسکن توانایی مالی برای خرید آپارتمان در شهر تهران ندارند، به این پروژه‌ها متصل شده و تسهیلات آنها به عنوان منبع تامین مالی ساخت واحدها، در اختیار سازندگان قرار بگیرد.
طی دو سال گذشته که خانه اولی‌های سپرده‌گذار در صندوق پس انداز مسکن یکم اقدام به سپرده‌گذاری در این صندوق کردند واحدهای مسکونی با قیمت کل کمتر از ۴۰۰ میلیون تومان در شهر تهران در مناطق معمولی قابل خریداری بود؛ این در حالی است که پس از گذشت یک سال و فرا رسیدن موعد دریافت تسهیلات از سوی آنها، خرید واحدهای مشابه با قیمت کمتر از ۶۰۰ میلیون تومان بسیار دشوار است. قرار است در صورت موفقیت این طرح و استقبال خانه اولی‌ها برای سکونت در شهرهای جدید، این طرح در شهر جدید پرند و سایر شهرهای جدید تکثیر شود؛ به گفته مدیران شهرهای جدید، هم اکنون زمین کافی در شهرهای جدید برای تکثیر این طرح وجود دارد.
سیاست‌گذار مسکن با همکاری شبکه بانکی از طریق اجرای این طرح در نظر دارد امکان پیش خرید مسکن را برای خانه اولی‌های تسهیلات آماده که به دلیل جهش قیمت مسکن در شهر تهران هم اکنون قادر به استفاده از تسهیلات خود برای خرید مسکن نیستند و عملا قدرت خرید خود را از دست داده‌اند فراهم کند؛ علاوه بر آن بنا است با اجرای این طرح، سیاستی که همواره طی سال‌های اخیر مبنی بر ضرورت اختلاط جمعیتی و سکونت دهک‌های درآمدی متوسط و بالاتر در میان ساکنان پروژه‌های مسکن مهر در شهرهای جدید مورد تاکید قرار داشت وارد فاز عملیاتی شود.
شهرهای جدید که از میانه دهه ۸۰ به کانون تمرکز پروژه‌های مسکن مهر برای اسکان سرریز جمعیت کلان‌شهرها و شهرهای مادر و همچنین پاسخ به نیاز تامین مسکن گروه‌های کم درآمد تبدیل شد در طول تمام سال‌های گذشته با مشکلات زیادی از جمله فراهم نبودن امکانات حمل و نقل عمومی انبوه و سریع، عدم تامین خدمات زیربنایی و روبنایی مناسب و. . . روبه‌رو بوده است که منجر به عدم شکل‌گیری حس تعلق مکانی ساکنان و عدم ایجاد هویت شهری در این شهرها شده است؛ نتایج همه پژوهش‌های صورت گرفته طی سال‌های اخیر در خصوص کیفیت سکونت در این شهرها نشان می‌دهد اکثر قریب به اتفاق ساکنان شهرهای جدید به دلیل ناتوانی از تامین مسکن در شهرهای مادر و کلان‌شهرها به اجبار به سکونت در این شهرها روی آورده‌اند؛ طوری که ساخت واحدهای مسکن مهر نه تنها در بسیاری از موارد منجر به اسکان جمعیت سرریز کلان‌شهرها نشده است بلکه به دلیل عدم تامین خدمات زیربنایی و روبنایی مناسب، امکان‌پذیر نبودن حمل و نقل عمومی سریع بین شهر جدید و شهر مادر و سایر نقایص موجود و در نتیجه عدم تمایل گروه‌هایی از خریداران این واحدها به سکونت در شهر جدید، به میزان مهاجرت از سایر شهرها به اطراف کلان‌شهرهایی مانند تهران افزوده است. در حالی که مطابق با آخرین مطالعات انجام شده در طرح جامع شهر پرند، سقف جمعیت‌پذیری شهر جدید پرند نزدیک به نیم میلیون نفر-معادل ۴۸۵ هزار نفر-اعلام شده است، هم اکنون تنها ۲۰ درصد از افق جمعیتی تعریف شده برای این شهر جدید به واسطه عدم رفع مشکلات ذکر شده محقق شده است؛ در حال حاضر شهر جدید پرند نزدیک به ۹۷ هزار نفر جمعیت دارد.
دیدگاه‌های کارشناسی نسبت به جزییات این طرح و نحوه اجرای بهینه آن نشان می‌دهد متولی بخش مسکن و مدیران شهرهای جدید در اجرای این طرح باید نسبت به این ضرورت‌ها و تلاش در جهت تامین آنها هوشیار باشند تا این طرح نیز مانند پروژه مسکن مهر که در زمان اجرا و بعد از آن با مشکلات فراوانی مواجه شد، با مشکل روبه‌رو نشود. اولین ضرورت مهم در این زمینه «تعریف مقیاس پروژه متناسب با میزان نیاز گروه هدف به واحدهای مسکونی» است؛ در حال حاضر مقیاس پروژه مسکن مشارکتی پرند (۳۰۰۰ واحد) در حالی تعریف شده است که تا کنون حدود ۴۰۰ هزار خانه اولی در صندوق پس‌انداز مسکن یکم سپرده‌گذاری کرده‌اند؛ نزدیک به یک پنجم از این متقاضیان، خانه اولی‌های شهر تهران هستند که بخش قابل توجهی از آنها هم اکنون به دلیل افت شدید قدرت خرید قادر به خرید آپارتمان در شهر تهران نیستند؛ لازم است تعریف مقیاس پروژه برمبنای انجام برآوردی درست از مقیاس تقاضا انجام شود تا بتواند در تنظیم بازار مسکن و پاسخ به نیاز گروه هدف، بیشترین سطح تاثیرگذاری را داشته باشد.
ضرورت دوم، نیاز به «تعیین تکلیف و اصلاح قانون فعلی پیش‌فروش ساختمان» است؛ با توجه به اینکه قرار است این واحدها به صورت پیش‌فروشی به خانه اولی‌های مجهز به تسهیلات یکم واگذار شود، به دلیل نواقص قانون پیش‌فروش ساختمان که عملا انجام این معاملات به صورت قانونی را به حالت تعطیل درآورده است، امکان پیش فروش قانونی وجود ندارد؛ لازم است اصلاحیه قانون پیش فروش ساختمان هر چه زودتر تهیه، تصویب و ابلاغ شود تا هم خریداران، هم سمت عرضه این واحدها و هم شبکه بانکی به عنوان نهاد واسط و ضلع سوم این اتصال، به ضوابط قانونی مشخص برای ساخت، عرضه و خرید این واحدها دسترسی داشته باشند. در وهله سوم، کارشناسان و صاحب‌نظران شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری معتقدند مسوولان باید به موازات اجرای این طرح برای ترغیب خانه اولی‌ها و گروه‌های متوسط به سکونت در شهرهای جدید، زیرساخت‌ها، خدمات روبنایی و امکاناتی نظیر دسترسی به حمل و نقل عمومی سریع، ارزان و راحت را بین این شهرها و شهرهای مادر فراهم کنند؛ راه‌‌اندازی و بهره‌برداری از خطوط حمل و نقل مترو بین شهر جدید و شهر مادر، تامین و تدارک امکانات عمومی شهری و افزایش کیفیت سکونت در شهرهای جدید از مهم‌ترین الزامات جذب جمعیت به این شهرهاست؛ به گونه‌ای که ساکنان این شهرها نسبت به آنها احساس تعلق و هویت داشته باشند و به محض کسب توانمندی مالی برای سکونت در شهرهای مادر دیگر مایل به ترک شهر جدید و مهاجرت به کلان‌شهرها نباشند. «تضمین تحویل به موقع واحدها و نظارت بر سطح قیمت‌ها» به گونه‌ای که سازندگان در مراحل بعدی نتوانند قیمت‌های اعلام شده را تغییر دهند از دیگر ضرورت‌های تکمیل پل در حال ساخت برای اتصال خانه اولی‌های تسهیلات آماده وسازندگان پروژه‌های مشارکتی است.
