کاهش فقر از طریق شیوه های تجربی

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا، جایزه نوبل اقتصادی به سه پژوهشگر فرانسوی، هندی و آمریکایی داده شد، که تحقیقات تجربی، برای کاهش فقر در جهان انجام داده اند. این سه نفر به ترتیب عبارتند از خانم استر دوفلو از کشور فرانسه، ابیجیت بانرجی از کشور هند و میشائیل کرامر از کشور آمریکا. این دومین باری است که نوبل اقتصادی به یک زن می رسد. همچنین دوفلو جوان ترین فردی است که تاکنون نوبل اقتصادی گرفته است. او در حال حاضر 46 سال سن دارد. بارنجی و دوفلو، یک زوج جوان اقتصادی هستند که در دانشگاه MIT آمریکا تدریس و پژوهش می کنند. آکادمی سلطنتی سوئد این سه را به خاطر پژوهش ها و تحقیقات تجربی شان در زمینه یافتن راه هایی به منظور کاهش فقر در جهان به عنوان برندگان امسال پرداختند. اهدا کنندگان جایزه عنوان کردند که تلاش های آن به شکل قابل توجهی توانایی دنیا را برای مبارزه با فقر جهانی بهبود خواهد بخشید. به نوعی این جوایز بیشتر به دلیل ورود آزمایش های میدانی به اقتصاد توسعه داده شده است. به عنوان مثال به جای این که الگوهای اقتصادی گذشته را برای بهبود فقر در یک روستا به کار ببریم و این کار از پشت میز و بر اساس داده های جمع آوری شده صورت گیرد، به سراغ روستاها رفته، یک سری آزمایشات و عملیات را در این روستاها انجام دهیم و سپس نتایج آن را مورد بررسی قرار دهیم. این کاری است که البته در علم های پزشکی نیز پیش از این صورت می گرفته است و حالا با اعطای این جوایز مشاهده می شود که آزمایشات و نگاه تجربی مورد توجه علم اقتصاد نیز گرفته است. اما این موضوع برای اقتصاد داخل کشور ما چه نتیجه ای را در پی دارد و چه علامتی را منعکس می کند؟ در ایران نهادهای مختلفی با موضوع کاهش فقر دست و پنجه نرم می کنند. اصولا روش های متعددی نیز برای کاهش فقر در روستاهای محروم یا حاشیه شهرهای بزرگ صورت گرفته است. اما عمده مطالعات صورت گرفته در ایران بر اساس آمارهای دستگاه ها و نهادهای اجرایی کشور بوده و کمتر مطالعه ای را می توان یافت که بر اساس آمارها و شواهد میدانی و تجربی، نتایجی را برای کاهش فقر اعلام کرده است. به عنوان مثال، خط فقر در اقتصاد ایران با توجه به معیارها و شواهد متعددی بررسی و اندازه گیری شده است. هر کدام از این مطالعات نشان می دهد که میزان و معیار خط فقر مطلق یا نسبی چه سطحی است، اما در این مطالعات عنوان نمی شود که آیا راهکارهای درنظر گرفته شده برای کاهش فقر در سال های گذشته موثر بوده است. سیاست های حمایتی دولت که در سال های گذشته باعث شده که منابع قابل توجهی از بودجه هزینه شود، تا چه حدودی توانسته منجر به بهبود وضعیت جامعه فقیر کشور کند؟ اعطای این نوبل می تواند این نکته را در ذهن متبادر کند که باید برای ارزیابی کیفیت علم اقتصاد، وارد حیطه میدانی شد و شواهد و نظریه ها را از دل رخدادها جست و جو کرد.