کنترل نرخ سود هدف با عملیات بازار باز

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا، بانک مرکزی در سه مرحله عملیات بازار باز توانسته است که نرخ سود هدف را زیر 20 درصد حفظ کند. بانک مرکزی هر هفته جزییات عملیات بازار باز را در گزارش های خود منتشر می کند که این گزارش ها در راستای افزایش شفافیت عملیات بازار باز صورت می گیرد. از سوی دیگر، بانک مرکزی در نظر دارد که ابزار استقراض قاعده مند را در بازار پول رواج دهد.

طبق گزارش روابط عمومی بانک مرکزی و پیرو اطلاعیه روز ‌سه‌شنبه 24 فروردین‌ ۱۴۰۰ مبنی‌بر برگزاری حراج خرید مدت‌دار اوراق بدهی دولتی در عملیات بازار باز، هفت بانک و یک موسسه اعتباری در مهلت تعیین‌شده سفارش فروش اوراق بدهی دولتی در قالب توافق بازخرید (ریپو) را در مجموع به ارزش 13.9 هزار میلیارد تومان از طریق سامانه بازار بین‌بانکی به بانک مرکزی ارسال کردند. در این شرایط بانک مرکزی با تزریق 5 هزار میلیارد تومان نقدینگی در قالب توافق بازخرید با سررسید 14 روزه با حداقل نرخ 19.8 درصد به بانک‌های متقاضی موافقت کرد. معاملات مربوط به این عملیات توسط کارگزاری بانک مرکزی در روز دو‌شنبه 30فروردین انجام شد. پیش از این نیز در دو مرحله نخست، بانک مرکزی با تزریق نقدینگی 10 هزار میلیارد تومان کمتر از 20 درصد موافقت کرده بود. این موضوع می تواند نشان دهد که سیاستگذار برای کنترل نرخ سود بانک مرکزی در محدوده مورد نیاز خود مصمم است و عملیات بازار باز را در هفته اجرایی می کند.

هدف عملیاتی بانک‌های مرکزی، مدیریت نقدینگی سیستم بانکی است، به طوری‌که نرخ‌های بهره کوتاه‌مدت با اهداف رسمی که وضعیت فعلی سیاست‌های پولی را تبیین می‌کند، مطابقت داشته باشد. استفاده از ابزارهای غیرمستقیم بدان معنا است که بانک‌های مرکزی به جای تعیین مستقیم و دستوری متغیر‌های هدف نظیر نرخ بهره، از طریق ایفای نقش در جانب عرضه و تقاضای بازارهای پول بین‌بانکی، آن را راهبری می‌کنند.

این نوع مدیریت بازار پول، علاوه بر کارآیی بالا در ابزارها و بازارهای مالی، نیازمند مدیریت دقیق و انعطاف‌پذیر است. از جمله مهعم‌ترین ابزارهای غیرمستقیم سیاست پولی می‌توان به عملیات بازار باز، تسهیلات قاعده‌مند ، نرخ ذخیره قانونی و خرید و فروش ارز اشاره داست. ترجیح بانک‌های مرکزی عموماً آن است که از ابزارهای غیرمستقیم پولی برای اجرای سیاست پولی استفاده کنند

عملیات بازار باز به عنوان مهمترین ابزار غیرمستقیم اجرای سیاست پولی، بیانگر چارچوب نهادی خرید و فروش اوراق بهادار پذیرفته شده توسط بانک مرکزی با هدف تاثیرگذاری بر میزان و قیمت ذخایر بانک‌ها می‌باشد. بانک‌ها با دو هدف تامین ذخایر قانونی و توانایی پرداخت‌های بین بانکی، در حساب‌های خود نزد بانک مرکزی وجوهی را نگهداری می‌کنند که به ذخایر معروف است.

فرآیند عملیات بازار باز به این صورت است که در مواقع افزایش (کاهش) تقاضای ذخایر بانک‌ها که احتمال انحراف نرخ بهره (قیمت ذخایر) بازار بین بانکی از میزان هدف‌گذاری وجود دارد، بانک مرکزی از طریق خرید (فروش) اوراق بهادار و عرضه (جمع‌آوری) ذخایر، نرخ بهره بازار را به حول و حوش نرخ سیاستی هدایت می‌کند.