مدیریت نقدینگی در بازار بین بانکی

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا، در تیرماه 1400 بانک مرکزی درراستای هدف کنترل نرخ تورم با استفاده از ابزارهای خود از جمله سپرده‌گذاری قاعده‌مند بانک‌ها نزد بانک مرکزی و توافق بازخرید معکوس، منابع مازاد در بازار بین بانکی را تا حد امکان جمع‌آوری کرد. این امر درحالی تحقق یافت که بانک مرکزی در دوره مورد بررسی هیچ‌گونه دخالت مستقیمی در بازار بین بانکی انجام نداد. این مساله به معنای اصلاح ارتباط میان بانک مرکزی با بانک‌ها در بازار بین بانکی بوده به طوری‌که در حال حاضر بانک‌های دارای کسری منابع تنها می‌توانند با توثیق اوراق مالی دولت و در نرخ سقف دالان از این منابع استفاده کنند (اعتبارگیری قاعده‌مند) که این امر موجب بهبود نسبی مدیریت نقدینگی در این بانک‌ها شده است.

نکته دیگر در خصوص روند حرکتی نرخ سود بازار بین بانکی و بازدهی اوراق خزانه اسلامی این است که با توجه به کم عمق بودن بازار ثانویه و همچنین منفک بودن نسبی این دو بازار از یکدیگر، در برخی بازه‌های زمانی(سررسید) این دو نرخ ممکن است روندهای متفاوتی از یکدیگر را تجربه کنند.

بر اساس ارقام موجود، رشد نقدینگی و پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به پایان تیرماه 1400 به ترتیب به 39.4 درصد و 42.6 درصد رسید. لازم به توضیح است، رشد بالای پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به پایان تیرماه1400، عمدتاً به دلیل کاهش پایه پولی در پایان تیرماه 1399 نسبت به ماه قبلا از آن (5.3 درصد کاهش) بوده است. کاهش مذکور عمدتاً به دلیل افزایش سپرده های دولت نزد بانک مرکزی به دنبال فروش اوراق بدهی دولت رخ داده بود.

همچنین، حجم نقدینگی در پایان تیرماه سال 1400 نسبت به پایان سال1399 معادل 9.9 درصد رشد نشان می‌دهد که در مقایسه با رشد متغیرمذکور در دوره مشابه سال قبل (10.8 درصد) به میزان 0.9 واحد درصدکاهش یافته است. از سوی دیگر، پایه پولی در پایان تیر‌ماه 1400 نسبت به پایان سال 1399 معادل 12.8 درصد رشد نشان می‌دهد که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (2.8 درصد) به میزان 10.0 واحددرصد افزایش یافته است. افزایش رشد پایه پولی در تیرماه 1400 نسبت به پایان سال 1399 عمدتا به دلیل استفاده از وجوه مربوط به تنخواه گردان خزانه و افزایش سقف مجاز استفاده از آن (از 3 درصد به 4 درصد براساس مصوبه مورخ 1400.3.26 هیات وزیران) و همچنین پرداخت 33.4 هزار میلیارد ریال تنخواه به سازمان هدفمندسازی یارانه ها (موضوع جزء(4) بند (الف) تبصره (14) قانون بودجه سال 1400 کل کشور به منظورپرداخت به شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران برای خرید تضمینی گندم بوده است. لازم به ذکر است که در دوره مورد بررسی بخشی از آثارانبساط پولی مذکور با استفاده از ابزار توافق بازخرید معکوس خنثی شده است.

همچنین، در پایان تیرماه سال 1400، ضریب فزاینده نقدینگی به رقم 7.383 رسید. بدین ترتیب ضریب فزاینده نقدینگی نسبت به پایان سال 1399، 2.5 درصد کاهش یافت که در مقایسه با رشد دوره مشابه سال 1399، (معادل7.8 درصد)، 10.3 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. دلیل اصلی کاهشضریب فزاینده نقدینگی در پایان تیرماه 1400 نسبت به پایان سال 1399، ناشی از افزایش ذخایر اضافی بانکها در پایان تیرماه 1400 نسبت به پایان سال 1399 (افزایش نسبت ذخایر اضافی بانکها به کل سپرده‌ها از 0.0089 در پایان سال 1399 به 0.0128 در پایان تیرماه 1400) بوده است. به طوریکه حجم ذخایر اضافی بانکها از 304.1 هزار میلیارد ریال در پایان سال1399 به 481.0 هزار میلیارد ریال در پایان تیرماه 1400 رسیده که عمدتاً ناشی از تزریق وجوه دولتی (استفاده از تنخواه گردان خزانه و تنخواه مربوط به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در سال 1400) به بازار پول بوده است.