افزایش سرانه قیمتی چک های برگشتی

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا، تازه‌ترین آماری که بانک مرکزی از جریان مبادلات چک منتشر کرده است، نشان می‌دهد که در شهریور سال جاری حدود ۷.۳ میلیون فقره چک به ارزش حدود ۲۴۹ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان مبادله شده که از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۵.۵ و ۲۳.۵ درصد افزایش یافته است.

از سوی دیگر، حدود ۶.۶ میلیون فقره به ارزش ۲۱۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از چک‌های مبادله‌ای وصول شده است که از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۶.۷ و ۲۶.۷ درصد افزایش دارد.

در کنار چک‌های وصولی معادل ۷۰۹ هزار فقره چک برگشت خورده که از نظر تعداد، چک‌های برگشتی در مقایسه با ماه قبل به ترتیب ۴.۴ درصد کاهش و از نظر مبلغ نیز پنج درصد افزایش داشته است.

همچنین در این مدت، در استان تهران حدود ۲.۲ میلیون فقره چک به ارزش بالغ بر ۱۲۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان مبادله شده که بیانگر صدرنشینی استان تهران در مبادله چک در سطح کشور است.

چک‌های وصول شده در تهران حدود دو میلیون فقره به ارزش حدود ۱۱۲ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان و چک‌های برگشتی معادل ۱۹۷ هزار فقره به ارزش بیش از ۱۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان گزارش شده است.

علاوه بر این در شهریور ماه، در کل کشور معادل ۶۸۶ هـزار فقـره چـک بـه ارزش حدود ۳۰ هـزار و ۲۰۰ میلیـارد تومان به دلایل کسری یـا فقـدان موجـودی برگشـت خورده است که از نظر تعداد و ارزش ۹۶.۷ و ۹۶.۱ درصد از کل چک‌های‌برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

از سوی دیگر، در استان تهران معادل ۱۸۹ هزار فقره چک به ارزش حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده که در استان تهران از نظر تعداد ۹۵.۹ درصد و از نظر مبلغ ۹۵.۵ درصد از کل چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

در سال ۹۴ بانک مرکزی اقدام به راه‌‌‌اندازی سامانه «چکاوک» کرد. در واقع، بانک مرکزی سامانه‌‌‌ای را برای پذیرش و پردازش الکترونیکی چک‌‌‌های کاغذی بین‌‌‌بانکی و انجام تراکنش‌‌‌های مبتنی بر آنها به صورت الکترونیکی راه‌اندازی کرد که به جای برگه چک، تصویر آن برای پردازش نهایی محتوا به بانک مربوطه ارسال و نتیجه پردازش به صورت الکترونیکی به شعبه پذیرنده چک بازگردانده ‌‌‌می‌شود. این موضوع یکی از مهم‌ترین تحولات مربوط به حوزه چک بود که امکان جمع‌آوری دقیق اطلاعات مربوط به چک‌‌‌های مبادله‌‌‌ای در سطح کشور را فراهم کرد.

از طرفی در سال ۹۶ سامانه صدور یکپارچه دسته‌چک یا «صیاد» توسط بانک مرکزی رونمایی شد. هدف از راه‌‌‌اندازی سامانه صیاد کاهش آمار چک برگشتی، جلوگیری از صدور دسته‌چک برای افراد بدحساب، کنترل استعلام حساب صادرکننده‌‌‌ چک از سوی گیرنده و در نتیجه افزایش اعتبار چک در معاملات اعلام شد. تا انتهای سال ۹۹ ثبت چک در سامانه صیاد اختیاری بود، اما از ابتدای سال‌جاری مطابق با قانون جدید چک، ثبت چک در سامانه صیاد اجباری شد.

یکی از اهداف این سامانه از این اقدام، کاهش تعداد چک‌‌‌های برگشتی بود، اما در حال حاضر موفقیت آن با اما و اگرهایی همراه است. درست است که تعداد چک‌‌‌های برگشتی کاهشی بوده، اما به‌نسبت تعداد چک‌‌‌های مبادله‌شده هم دچار کاهش شده است. از طرفی به‌رغم کاهش تعداد چک‌های برگشتی مبلغ چک‌های برگشتی شاهد افزایش چشمگیری بوده است که موفقیت این قانون را تا اینجا با اما و اگر روبه‌رو می‌کند. با این حال بخشی از افزایش مبلغ چک‌‌‌های برگشتی و مبادله‌شده را می‌توان با تورم بیش از ۴۰درصد کشور در یک‌سال گذشته مرتبط دانست.